Het geeft in elk geval het geruststellende gevoel dat u alle belangrijke uitspraken van het afgelopen jaar – mocht de noodzaak ooit ontstaan – gebundeld bij elkaar hebt. Maar om te weten wanneer ‘de noodzaak' zich aandient, is het van groot belang om de rechtspraak uit het themanummer ook te kennen. En eerlijk gezegd, het is nog een hele klus om aan de hand van zo'n themanummer de jurisprudentie van het afgelopen jaar goed te doorgronden.

Opeens blijken er toch in 2014 een hoop relevante rechterlijke uitspraken te zijn gedaan. Let daarbij ook eens op uitspraken die buiten het directe blikveld liggen. Regelmatig bevat een inkomstenbelastingarrest zeer belangrijke elementen voor de ‘corporate praktijk'. Bovendien is het wat ongemakkelijk om op eigen kracht aan de hand van de samenvattingen van uitspraken conclusies te trekken. De annotaties worden in zo'n themanummer immers niet meer opgenomen. En juist die annotaties kunnen van belang zijn bij het bestuderen van de rechterlijke uitspraken.

Als het goed is, brengen annotatoren in kaart hoe de rechtsoverwegingen in een uitspraak moeten worden geduid, geven zij aan of die uitspraak nieuwe rechtsregels bevat, hoe die rechtsregels zich verhouden tot eerdere rechtsregels en leggen zij ook uit wat de gevolgen van die nieuwe rechtsregels zijn. Die laatste stap is belangrijk voor in de praktijk werkzame fiscalisten. Uiteindelijk gaat het erom dat u na het lezen van een rechterlijke uitspraak weet te herkennen in welke gevallen nieuwe rechtsregels kunnen spelen en vooral ook wat de consequenties daarvan zijn.

Zo moet een belastingadviseur zich bij het lezen van een arrest van de Hoge Raad de vraag stellen welke kansen of risico's voor zijn of haar cliënten voortvloeien uit het arrest. Welk licht werpt de uitspraak op voorgenomen of reeds uitgebrachte adviezen? Maar ook van de belastinginspecteur mag de belastingbetaler toch verwachten dat hij zijn rechtspraak bijhoudt en ons in het licht van de jurisprudentie niet te veel (of te weinig) belasting laat betalen!

Voor jonge, minder ervaren fiscalisten is het overigens nuttig als bij het doornemen van een uitspraak ook aandacht wordt besteed aan het ‘raamwerk' van een regeling of leerstuk. Het laatste arrest over de onzakelijke leningen zegt niet zo gek veel, als kennis van de eerdere uitspraken ontbreekt. In de eerste jaren moet het raamwerk dat tijdens de studie is meegegeven, immers worden versterkt en uitgebouwd. Nu zal dat voor een belangrijk gedeelte ook ‘on-the-job' gebeuren, maar het is geen geheim dat cliënten sinds de intrede van de crisis steeds minder bereid zijn de opleidingstijd van hun adviseurs te betalen. Ook wordt het schrijven van een memo over de onzakelijke leningen niet meer als opdracht verstrekt. Daarvoor gaan cliënten tegenwoordig zelf wel even op zoek op het internet. Daarentegen zijn cliënten voor wat betreft de duiding en interpretatie van arresten nog wel erg geholpen met het inzicht van deskundige fiscalisten.

Omdat januari vooral ook de maand is van goede voornemens, heeft u zichzelf misschien wel beloofd dit jaar weer wat meer tijd te besteden aan de vaktechniek. Wekelijks weer de Vakstudie Nieuws te lezen en het vaktechnisch overleg ook écht bij te wonen. Daarin steun ik u uiteraard van harte. En net als bij andere goede voornemens – zo kan ik u verklappen – komt het aan op drie dingen: (i) doen en (ii) blijven doen en daarna (iii) gewoon volhouden.