Dat concludeert de Rekenkamer Metropool Amsterdam (RMA), die onderzoek deed naar de handleiding die de gemeente vorig jaar opstelde om de algoritmen die de gemeente gebruikt transparanter en inzichtelijker te maken. Amsterdam gebruikt bijvoorbeeld ook een algoritme voor het scannen van nummerborden voor parkeercontroles.

Voor het bepalen van de WOZ-waarde en het opleggen van onroerendezaakbelastingen gebruikt Amsterdam een algoritme, dat ook is opgenomen in het algoritmeregister van de gemeente. Over het belastingjaar 2021 heeft Amsterdam 14.438 bezwaren tegen een WOZ-beschikking ontvangen, en over het belastingjaar 2022 had het in maart 2023 10.927 bezwaarschriften ontvangen.

De Rekenkamer concludeert meerdere tekortkomingen bij het beheer van de algoritmes. Maatregelen die vooroordelen in een algoritme moeten minimaliseren (bias) worden bijvoorbeeld weinig gebruikt. "Zo heeft de gemeente nog maar bij één algoritme goed onderzocht of het algoritme eerlijk is. Daarnaast worden moeilijke beslissingen over de eerlijkheid van algoritmen nog niet genomen door het bestuur van de gemeente, terwijl dit politieke keuzes zijn."

Ook worden de wettelijke controles op algoritmen om de privacy van burgers te beschermen, nog onvoldoende uitgevoerd. "Burgers zijn nog weinig persoonlijk geïnformeerd over wat de gemeente met hun gegevens doet. En de gemeente legt nog niet goed uit hoe algoritmen zijn gebruikt bij het nemen van besluiten over burgers", aldus de RMA.

Verder is het algoritmeregister waarop alle gemeentelijke algoritmen in zouden moeten staan, niet volledig. "Zo staan in september 2023 nog maar 29 algoritmen op de website, terwijl er mogelijk honderden algoritmen zijn. Dat komt doordat de gemeente zelf niet goed weet welke algoritmen ze allemaal gebruikt. Hierdoor krijgen raadsleden en burgers te weinig informatie."

De Rekenkamer adviseert de gemeente de kwaliteit en samenhang van de handleiding te verbeteren. "Bijvoorbeeld door te kiezen voor één definitie van het woord 'algoritme' zodat alle ambtenaren weten wanneer ze de handleiding voor algoritmen moeten gebruiken en weten hoe ze met risico's moeten omgaan." Ook moet er een hulpmiddel komen voor ambtenaren, zodat zij "kunnen nagaan of het ontwikkelen van een algoritme wel haalbaar is, voordat er veel tijd en geld in wordt gestopt". Qua transparantie adviseert de RMA om de gemeenteraad en burgers actiever te informeren over hoe en welke algoritmen worden gebruikt.

Bron: ANP/RMA