De casus luidt als  volgt:

In 2003 heeft een vrouw een spaarrekening eigen woning (SEW) gesloten voor de aflossing van haar hypotheek. De looptijd is 30 jaar. Nu wil ze verbouwen om haar woning energiezuinig te maken. Het huidige saldo van haar SEW van € 115.000 wil zij daarvoor gebruiken. Daarnaast wil zij een klein deel van de uitkering gebruiken voor het betalen van de advieskosten. Mag zij de uitkering van haar SEW hiervoor gebruiken? Of moet ze dan afrekenen over (een deel van) het rentebestanddeel?

Uitwerking: volgens art. 10bis.7 jo. art. 10bis.6 Wet IB 2001 geldt de uitkeringsvrijstelling als:

1. iemand de uitkering gebruikt voor de aflossing van je eigenwoningschuld;
2. iemand elk jaar heeft ingelegd; en
3. de hoogste inleg op jaarbasis niet meer bedraagt dan tien keer de laagste inleg op jaarbasis
   (bandbreedte-eis).

Een van de voorwaarden voor de uitkeringsvrijstelling is dus dat iemand de uitkering alleen mag gebruiken om een eigenwoningschuld mee af te lossen. Dat is hier niet het geval. Als de uitkering gebruikt wordt om de woning te verbouwen (of de advieskosten te betalen) dan wordt de eigenwoningschuld (EWS) niet afgelost. Dit betekent voor de vrouw dat de uitkering niet belastingvrij is en dat zij over het hele rentebestanddeel in de uitkering inkomstenbelasting in box 1 moet betalen. Het rentebestanddeel is het verschil tussen de uitkering en het totaalbedrag van haar inleg.

Belang voor de praktijk

In onderdeel E.11 van de Vragen en antwoorden over gewijzigd fiscaal beleid en wetgeving met betrekking tot de KEW, SEW, BEW en BHW-kapitaalverzekering bepaalt de Belastingdienst:

“Als de uitkering uit een KEW, SEW of BEW gedeeltelijk wordt gebruikt voor aflossing van een eigenwoningschuld en het overige gedeelte voor andere doeleinden wordt gebruikt geldt de uitkeringsvrijstelling alleen als zoveel mogelijk de eigenwoningschuld wordt afgelost. De vrijstelling geldt in dat geval voor het deel van de uitkering waarmee de eigenwoningschuld is afgelost.”

Als de uitkering uit een KEW, SEW of BEW gedeeltelijk wordt gebruikt voor aflossing van een eigenwoningschuld en het overige gedeelte voor andere doeleinden wordt gebruikt geldt de uitkeringsvrijstelling dus alleen als zoveel mogelijk de eigenwoningschuld wordt afgelost. De vrijstelling geldt in dat geval voor het deel van de uitkering waarmee de eigenwoningschuld is afgelost. 

Ook als de uitkering uit je KEW SEW of BEW wordt gebruikt voor de aflossing van een nog resterende eigenwoningschuld en iemand het restant voor de verbouwing wilt gebruiken, is de vrijstelling van toepassing op het deel van de uitkering dat gebruikt wordt voor de aflossing van die eigenwoningschuld. Over het deel van de uitkering dat wordt gebruikt voor de verbouwing is ook dan het rentebestanddeel belast.

Voorbeeld
Bas heeft een eigenwoningschuld van € 80.000. De uitkering uit Bas’ KEW bedraagt € 100.000. Bas heeft nog recht op de maximale uitkeringsvrijstelling. Bas lost zijn eigenwoningschuld af. Het rentebestanddeel in het resterende gedeelte van € 20.000 uit de uitkering is dan belast, ook als hij dit bedrag besteedt aan de verbouwing van de eigen woning. Stel dat Bas € 50.000 premies heeft
betaald. Het belastbare rentebestanddeel is dan:

((€ 100.000 -/- € 80.000) / € 100.000) x (€ 100.000 -/- € 50.000) = € 10.000

Als Bas zou besluiten met de uitkering uit de KEW € 50.000 af te lossen op zijn eigenwoningschuld dan is het hele rentebestanddeel in de uitkering van € 100.000, dus € 50.000, belast.

De maximale belastingvrije uitkering voor 2025 bedraagt eenmalig maximaal € 204.000 per persoon (2025). Heeft iemand een fiscale partner dan bedraagt de totale eenmalige vrijstelling gezamenlijk dus maximaal € 408.000. Is het eigenwoningschuld lager dan het bedrag van de uitkering, dan bedraagt de vrijstelling maximaal het bedrag van je eigenwoningschuld. Zie verder ook de informatie op de website van de Belastingdienst.

Bron: Legal & Tax Nationale Nederlanden