Bijna driekwart van de belastingwetenschappers heeft volgens GroenLinks "een commercieel belang bij het in stand houden van mogelijkheden om belasting te ontwijken". De hoogleraren belastingrecht en ondernemingsrecht spelen een rol in het maatschappelijke, maar ook het politieke debat, terwijl ze in veel gevallen ook een nevenfunctie in de commerciële advocatuur hebben, waar ze bedrijven adviseren "over manieren om zo min mogelijk belasting te betalen".
"Wetenschap in dienst van de Zuidas", noemt GroenLinks-Kamerlid Bart Snels zijn onderzoek. Tijdens een debat over belastingontwijking, op de laatste Kamerdag voor het verkiezingsreces, overhandigde hij het rapport aan staatssecretaris Hans Vijlbrief (Fiscaliteit). Snels vindt het ook kwalijk dat universiteiten het in sommige gevallen verzuimen om nevenfuncties op hun website vermelden.
"Over een taai en technisch onderwerp als belastingwetgeving kunnen burgers niet makkelijk meepraten, waardoor de mening van deze wetenschappers veel gewicht krijgt", zegt het GroenLinks-Kamerlid. "De hoogleraren adviseren over wetgeving waar ze met hun kantoren veel geld aan verdienen. Dat roept de vraag op: welk belang dienen ze? Dat van de burger of dat van de Zuidas? Dat driekwart van deze invloedrijke wetenschappers een commercieel belang heeft, vind ik onverteerbaar en schadelijk voor het democratisch proces."
GroenLinks wil dat de hoogleraren met commerciële nevenbelangen alleen als 'bijzonder hoogleraar' bij universiteiten werken. Daarnaast eist hij openheid van universiteiten over "mogelijke geldstromen van de Zuidas naar universiteiten om onderzoek te financieren. Hier is nu geen zicht op".
Eerder constateerde hoogleraar Jan Vleggeert in zijn oratie dat hoogleraren met een commercieel belang vaak een standpunt innemen dat in overeenstemming is met het klantbelang. Staatssecretaris Hans Vijlbrief reageerde kort daarop met de toezegging aan de Tweede Kamer dat hij geen belastingadviseurs met een bijbaan als wetenschapper meer wil in de commissies die de regering adviseren over fiscaliteit. Fiscalist Matthijs van der Wulp vond in een column voor TaxLive dat er pas een onafhankelijkheidsprobleem is nadat dit is hard gemaakt in nader onderzoek.
Het onderzoek van GroenLinks heet 'Wetenschappers in dienst van de Zuidas', geschreven door Bart Snels en Maarten Kavelaars