Indien ouders tijdens het leven hun woning onder voorbehoud van vruchtgebruik (of het recht van gebruik en bewoning) overdragen aan hun kinderen, dan kan de woning bij het overlijden van de ouders op grond van een wettelijke bepaling (art. 10 Successiewet) aangemerkt worden als een fictief legaat voor de kinderen.
Over de waarde van het fictieve legaat moet dan erfbelasting worden betaald. Er is sprake van een vruchtgebruik wanneer de ouders het genot hebben van de woning en niet ten minste jaarlijks 6% van de WOZ-waarde betalen aan de kinderen. De Hoge Raad heeft recentelijk geoordeeld dat het er niet toe doet of partijen bij de overdracht van de woning en de bepaling van de huur zakelijk gehandeld hebben; wanneer de huur lager is dan 6% van de WOZ-waarde, is sprake van een belast fictief legaat.
In onderhavige zaak had een zoon de woning van zijn moeder gekocht tegen (onderhandse) verkoopwaarde in verhuurde staat. De moeder bleef in de woning wonen tegen een huurprijs van € 650 per maand. Op het moment van overlijden van moeder nam de inspecteur in verband met de door de zoon verkregen woning een fictief legaat in aanmerking. De huursom die de moeder aan de zoon betaalde was namelijk minder dan de wettelijke bepaalde 6% van de WOZ-waarde van de woning. Dit leidt er toe dat de moeder geacht werd een genot van vruchtgebruik van de woning te hebben gehad. De zoon stelde dat geen sprake was van een fictief legaat omdat er een markconforme koopprijs was betaald voor de waarde van de woning en de moeder een marktconforme huur betaalde. De Hoge Raad is het met de inspecteur eens. De huurprijs die de moeder betaalde was aanmerkelijk lager dan het wettelijk vastgestelde percentage van 6% over de WOZ-waarde van deze woning. De wettelijke bepaling voor het fictief legaat is ingevoerd om een eenvoudige en toegankelijke regeling tot stand te brengen die ook geldt als zij ertoe leidt dat in individuele gevallen een te hoog of een te laag rendement in aanmerking wordt genomen.
Uit dit arrest van de Hoge Raad blijkt maar weer eens dat het bij het overdragen van een woning opletten geblazen blijft dat daadwerkelijk jaarlijks 6 % van de WOZ-waarde betaald wordt door de ouder die in de woning blijft wonen.
Bron: EY
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Schenk- en erfbelasting
68