De toekomst van het fiscale eenheidsregime staat op het spel als straks het Europese Hof van Justitie oordeelt dat Nederland de per-elementbenadering moet toestaan. Het is nu zaak om de rust te bewaren, of zoals Michel Ruijschop het noemt: ‘hold your horses'. Volgens het hoofd bureau vaktechniek belastingadvies BDO lijkt Financiën de strijd nu al op te geven, voordat de wedstrijd is begonnen. "We hebben hier te maken met een gezamenlijk probleem dat vraagt om een gezamenlijke oplossing."
Het jaar van de fiscale eenheid
Het jaar 2018 is nog maar amper begonnen maar op fiscaal gebied is dit nu al haast het jaar van de fiscale eenheid te noemen. Europeesrechtelijk ligt het fiscale eenheidsregime al wat langer onder vuur, maar sinds 25 oktober 2017 lijkt de weegschaal pas echt in negatieve zin door te slaan. Op die dag verschenen niet alleen de ‘beruchte' conclusies van de Advocaat-Generaal bij het Europese Hof van Justitie (HvJ EU), maar werden door Financiën ook in allerijl spoedreparatiemaatregelen aangekondigd voor het geval dit Hof straks oordeelt dat Nederland in een grensoverschrijdende situatie de per-elementbenadering voor specifieke fiscale eenheidsvoordelen moet toestaan.
De rechtvaardiging en met name ook de terugwerkende kracht van deze spoedreparatiemaatregelen is voer voor discussie. Nog voor het kerstreces beantwoordde staatssecretaris Snel van Financiën de nodige Kamervragen hierover. Die antwoorden maken een paar dingen duidelijk: Het kabinet houdt, met name om budgettaire redenen door mogelijk anticipeergedrag, vast aan de aangekondigde spoedreparatiewetgeving, het kabinet voelt niets voor een grensoverschrijdende fiscale eenheid en de spoedreparatiemaatregelen vormen de opmaat tot een concernregeling die uitvoeringstechnisch en juridisch toekomstbestendig is.
Pleister
Ruijschop, die ook verbonden is aan de afdeling belastingrecht van de Universiteit Leiden, ziet de op handen zijnde spoedreparatiewetgeving als een pleister op de wond. "Je kunt discussiëren of de maatregelen met bijbehorende terugwerkende kracht terecht zijn, op een nette manier tot stand zijn gekomen en rechtvaardig. Maar dan verzanden we met z'n allen in een welles-nietes-discussie. Alhoewel het nog even wachten is op het oordeel van het HvJ EU, de uitkomst niet op voorhand te voorspellen is en het tij nog ten gunste kan keren, ben ik het met de staatssecretaris eens dat de kans niet zo heel groot is dat het Hof afwijkt van de conclusie van de A-G. De spoedreparatiemaatregelen dichten in ieder geval voorlopig het gat in de dijk, als het finale oordeel straks negatief uitpakt. Dat is dan beslist een ‘zure appel' voor enkele bestaande fiscale eenheden. Voor de huis-tuin-en-keuken fiscale eenheid in binnenlandse situaties zal het allemaal wel meevallen."
Voorbarig
Om ervoor te zorgen dat de dijk niet alsnog doorbreekt is een tijdelijke dichting van het gat niet voldoende. Met de uitlating dat de spoedreparatiemaatregelen binnen afzienbare termijn moeten worden opgevolgd door een concernregeling die – uitvoeringstechnisch en juridisch – toekomstbestendig is, realiseert Financiën zich dit terdege. Het lijkt erop dat het Ministerie de fiscale eenheid wil afschaffen en beperken tot een veel minder vergaand consolidatieregime. Ruijschop zou dat voorbarig vinden. "Door nu al voor te sorteren op een veel beperktere concernregeling zou de staatssecretaris voor wat betreft het behoud van de fiscale eenheid de handdoek nu al in de ring gooien, terwijl de strijd nog moet beginnen. Het fiscale eenheidsregime is, zowel voor bedrijven als voor de Belastingdienst zelf, te belangrijk om zomaar overboord te gooien. Het is een systeem dat op nationaal niveau al decennialang van grote waarde is voor het bedrijfsleven, ondanks de complexiteit uitvoeringstechnisch nauwelijks voor praktische problemen zorgt en in de praktijk enorm veel wordt gebruikt."
‘Hold your horses'
Belastingadviserend Nederland en de fiscale wetenschap willen graag meedenken, zo blijkt onder andere uit het door Daniël Smit geboden alternatief op TaxLive en de door de NOB geschetste contouren van een toekomstbestendige concernregeling, in de vorm van een grensoverschrijdende fiscale eenheid. Uit alle Kamerbrieven sijpelt echter door dat Financiën er niets voor voelt om het fiscale eenheidsregime ook open te stellen voor in de EU gevestigde bedrijven van Nederlandse concerns. Ruijschop: "Wie tussen de regels van de reactie van de staatssecretaris doorleest, merkt een vrees op van Financiën voor een echte grensoverschrijdende fiscale eenheid. Men is kennelijk bang voor uitvoeringstechnische problemen en voor misbruik. Voor wat betreft een concernregeling wordt de aandacht gevestigd op een systeem van verliesoverdracht of winstoverdracht tussen groepsmaatschappijen, oftewel een soort ‘group relief'-regeling. Maar het is de vraag of die vrees voor een echte grensoverschrijdende fiscale eenheid niet koudwatervrees is. En misschien zijn er nog andere mogelijkheden waar nu niet aan is gedacht. Het is juist nu belangrijk om met een pas op de plaats allereerst rust te creëren en alle mogelijkheden goed te onderzoeken."
Gezamenlijk en met open vizier
"Ja er is een probleem", benadrukt Ruijschop, "maar het is niet gepast om bij voorbaat al bepaalde varianten van een toekomstbestendig consolidatieregime, zoals een grensoverschrijdende fiscale eenheid, af te serveren. Financiën, Belastingdienst, de belastingadviespraktijk en het bedrijfsleven hebben een gezamenlijk probleem en daarvoor is een gezamenlijke oplossing nodig. Het instellen van een brede onderzoekscommissie waarin alle partijen zijn vertegenwoordigd lijkt mij de aangewezen route. Dan kunnen alle mogelijke varianten in objectiviteit en met een open vizier de revue passeren. Daarna kan Financiën een weloverwogen keuze presenteren voor een nieuw EU-proof consolidatieregime." Ruijschop hoopt dat hieruit een systeem komt dat in belangrijke mate gebouwd is op wat er staat, dat uitvoerbaar blijft voor alle partijen en misbruikbestendig is.
Bron: Redacteur Marit Muller
Informatiesoort: Nieuws
1