Waar kabinetten doorgaans op Prinsjesdag willen pronken met opgepoetste koopkrachtplaatjes, doet het kabinet-Schoof het tegenovergestelde. De plannen voor volgend jaar maken dat alle groepen, werkenden, uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden, er minder op vooruitgaan dan eerder werd geraamd. De voornaamste boosdoener is het compensatiebudget voor de gedupeerden in het box 3-debacle.
Het Centraal Planbureau becijferde in augustus nog, mede aan de hand van het coalitieakkoord, dat de koopkracht in doorsnee met 1,1 procent zou stijgen. Vooral uitkeringsgerechtigden zouden het beter krijgen met een plus van 2,1 procent. Werkenden kregen er in deze raming 1 procent bij. Na de ingrepen waar het kabinet eind augustus toe besloot, krijgen werkenden er gemiddeld nog 0,7 procent bij en uitkeringsgerechtigden 0,9 procent.
De miljarden die het kabinet extra kwijt is als gevolg van ernstige weeffouten in de belasting op het rendement op vermogen (box 3) zijn een belangrijke aanleiding om de koopkrachtgroei te matigen. Spaarders betaalden jarenlang belasting over een verondersteld rendement dat zij in de praktijk niet behaalden. De rechter zette daar een streep door, waarop miljarden compensatie moesten worden betaald.
De rekening liep nog verder op toen de Hoge Raad in juni bepaalde dat ook veel beleggers rechtsherstel moet worden geboden. Bij elkaar gaat het debacle rond box 3 de schatkist bijna 10 miljard euro kosten. Die rekening wil het kabinet niet doorschuiven door de staatsschuld te laten oplopen. Evenmin wil het deze tegenvaller opvangen door bedrijven of vermogenden zwaarder aan te slaan.
Daarom kiest het kabinet ervoor de beloofde koopkrachtverbetering voor werkenden over een aantal jaren uit te smeren. Het gaat volgend jaar om een bedrag van 1,4 miljard euro aan beloofde lastenverlichting die wordt uitgesteld. Ook in de twee jaren daarna gaan werkenden er nog minder op vooruit dan hen in het hoofdlijnenakkoord tussen de coalitiepartijen was voorgespiegeld. Het kabinet houdt dan respectievelijk 800 miljoen en 350 miljoen euro 'op zak'.
De rest van het bedrag dat volgend jaar gemoeid is met compensatie voor box 3, komt onder meer uit een verhoging van een aantal werkgeverspremies. Vermogenden 'betalen' ook nog een klein deel zelf: de voorgenomen verlaging van het tarief in box 3 gaat niet door. Dat levert 100 miljoen euro op.
Bron: ANP