Dat schrijft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer. Op dit moment kan de Nederlandse Arbeidsinspectie via de Arbowet werkzaamheden bij een bedrijf tijdelijk stilleggen bij ernstig gevaar voor personen. Uit een verkenning van het kabinet blijkt dat deze wettelijke mogelijkheid ook ingezet kan worden bij ernstige misstanden.

Ernstige misstanden zijn bijvoorbeeld wanneer een werknemer te maken heeft met combinatie van slechte omstandigheden zoals heel weinig loon krijgen, moeten slapen op de werkplek, heel lang moeten werken, illegaal verblijven of werken, ingenomen bankpassen en reisdocumenten, onduidelijkheid over wie de leidinggevende is, ontbrekende of gebrekkige administratie en fysiek of psychisch geweld.

De maatregel is gericht op het stilleggen van de werkplek of werkzaamheden die ernstig gevaar opleveren. Er zou zich ook een situatie kunnen voordoen waar de combinatie van factoren zelfs leidt tot stillegging van alle werkzaamheden binnen de onderneming. De stillegging wordt weer opgeheven zodra er geen sprake meer is van ernstig gevaar.

Daarnaast is er ook een manier gevonden om werkgevers die zich schuldig maken aan het innemen van paspoorten en bankpassen te straffen. Het staat volgens Van Hijum buiten kijf dat het innemen van dit soort documenten door de werkgever zeer onwenselijk is. Dit vergroot de afhankelijkheid van de werkgever en verhoogt het risico op arbeidsmisstanden. Daarmee zal inname van dergelijke documenten in veel gevallen leiden tot beperking van de vrijheid en stress.

Op grond van de Arbeidsomstandighedenwet is een werkgever verplicht om te voorkomen dat werknemers te maken krijgen met onder andere een hoge werkdruk en ongewenst gedrag. Dit heet psychosociale arbeidsbelasting. In situaties waarin reisdocumenten en bankpassen worden ingenomen kan er sprake zijn van het overtreden van de Arbeidsomstandighedenwet. In dat geval kan de Arbeidsinspectie een waarschuwing opleggen en (na recidive) een boete.

Mocht er naast het innemen van dergelijke documenten ook nog sprake zijn van andere ernstige misstanden, dan kan er sprake zijn van ernstig gevaar volgens de Arbeidsomstandighedenwet. In dat geval kan stillegging van werkzaamheden bij een bedrijf gerechtvaardigd zijn.

De Nederlandse Arbeidsinspectie kan vanaf 1 februari 2025 al hogere boetes opleggen aan werkgevers die arbeidsmigranten illegaal in dienst nemen. Bedrijven die zonder vergunning werknemers van buiten de EU aan het werk zetten, riskeren een boete die kan oplopen tot € 11.250 per arbeidskracht. Tot slot heeft de bewindsman een vergunningsstelsel aangekondigd voor uitzendbureaus dat een belangrijke bijdrage moet leveren bij het aanpakken van misstanden in de uitleensector en de uitbuiting van arbeidsmigranten.

Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid