Ruim € 17 miljard belastingschuld

Inmiddels hebben zo’n 250.000 ondernemers corona-uitstel van betaling aangevraagd en is de openstaande belastingschuld opgelopen tot € 17 miljard. Demissionair staatssecretaris Vijlbrief van Financiën noemt deze cijfers in het NOS Radio 1 Journaal. Ondernemers moeten hun door corona opgebouwde belastingschulden vanaf 1 oktober aanstaande gaan terugbetalen en krijgen daar dan 36 maanden de tijd voor.

Nu ondernemers nog tot 1 juli uitstel van betaling kunnen aanvragen of verlengen, zal het bedrag van € 17 miljard aan openstaande belastingschuld de komende maanden nog verder oplopen. Vijlbrief is niet van plan dit bedrag generiek kwijt te schelden. De demissionair bewindsman vindt dat ondernemers wel meer ruimte moeten krijgen om hun belastingschulden af te betalen. Om te voorkomen dat ondernemers na de coronacrisis alsnog failliet gaan, onderzoekt hij een nog ruimere betalingsregeling dan de nu gegeven 36 maanden. “We zoeken het in uitsmeren en tijd geven,” zegt Vijlbrief in het Radio 1 Journaal en in een interview voor BNR Nieuwsradio. De kans is dus aanwezig dat de betalingsregeling wordt verlengd en dat ondernemers kunnen starten met een lagere aflossing in het begin en een hogere aflossing in de resterende afbetalingsmaanden.

Maatwerk ontbreekt

Schilder, eigenaar van Santax fiscaal economen, is blij dat Vijlbrief een ruimere betalingsregeling overweegt, maar wat hij mist in het verhaal is maatwerk. In een Kamerbrief van 5 februari gaf Vijlbrief aan dat binnen de betalingsregeling maatwerk op grote schaal niet mogelijk is. Door het grote aantal ondernemers dat hun uitgestelde belastingschulden moet betalen en de beperkte capaciteit binnen de Belastingdienst is de betalingsregeling met maatwerk niet uitvoerbaar.

Schilder ziet dit anders. “Er is een onderverdeling te maken tussen ondernemers die uit de voeten kunnen met de standaard betalingsregeling van 36 maanden en ondernemers die maatwerk nodig hebben. Zonder maatwerk, in combinatie met een te knellende betalingsregeling, ontstaan voor die laatste groep anders onnodige faillissementen.”

Volgens Schilder heeft de staatssecretaris ook geen andere keus. “Hij zal maatwerk moeten gaan leveren, wil dit niet in de toekomst een nog grotere misser worden dan de toeslagaffaire. Het is namelijk op voorhand te voorzien dat het misgaat met de terugbetaling van belastingschulden. Hoe gaat Vijlbrief straks het probleem oplossen als er tienduizenden ondernemers of meer in Den Haag komen aankloppen omdat hun bedrijf failliet gaat doordat de ontvanger van de Belastingdienst de ondernemer geen ruimte biedt in de ‘standaardregeling’? Dat wordt een compleet (politiek)debacle.”

Een andere benadering

Om daar waar nodig wel maatwerk te kunnen leveren, bedacht Schilder een separate betalingsregeling waar ondernemers voor kunnen kiezen als de huidige standaardregeling te weinig soelaas biedt. “De benaderingswijze moet anders. Het doel is nog immer om de volledige coronaschulden binnen 36 maanden te voldoen, maar niet vanuit het gedachtegoed van hoeveel moet, maar hoeveel kan er per maand betaald worden. En coronaschulden zijn aparte schulden. Geef deze een bijzondere plaats binnen de normale kaders van de Leidraad Invordering met een apart besluit ‘betalingsregeling corona-belastingschulden’. Ondernemers hoeven dan bijvoorbeeld geen zekerheid af te geven en de Belastingdienst heeft geen preferente schuldeiserspositie.”

Schilder vindt een andere behandeling van coronaschulden gerechtvaardigd. “Grote groepen van ondernemers zijn immers zwaar geraakt door de vanuit de overheid opgelegde coronabeperkende maatregelen zoals de verplichte sluiting van de horeca en de detailhandel om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Dit kun je niet scharen onder het normale ondernemingsrisico.”

Separate betalingsregeling

In de door Schilder voorgestelde separate betalingsregeling voor corona-belastingschulden start de ondernemer met terugbetalen vanaf 1 april 2022, is ruimte voor differentiatie naar branches, maatwerk bij het bepalen van de maximale maandelijkse (extra) terugbetalingscapaciteit en aan het eind van de rit volgt een eindtoets.

Terugbetalen vanaf 1 april 2022

De startdatum van de standaard betalingsregeling is opgeschoven naar 1 oktober. Dat is niet genoeg, vindt Schilder. “Er wordt telkens ad hoc besloten om de ingangsdatum van terugbetaling in zijn geheel op te schuiven. Differentieer dit naar branches, bijvoorbeeld in de mate van ‘open gaan’. En omdat de lockdown maar met mondjesmaat wordt versoepeld, is nu al te voorspellen dat ook 2021 voor veel ondernemers een belabberd jaar zal zijn. Verleng daarom het betalingsuitstel tot eind 2021 en schort de betalingsregeling sowieso op naar 1 april 2022. Ondernemers hebben dan iets meer tijd om op adem te komen. Veel branches zitten nu nog op slot of mogen maar zéér beperkt open. Om dan aan ondernemers te vragen om op 1 oktober te starten met het terugbetalen van hun belastingschulden is simpelweg te vroeg.”

Terugbetalingscapaciteit

Schilder heeft nog een andere reden om de startdatum van terugbetaling te verschuiven naar 1 april 2022. Dat heeft alles te maken met het kunnen bepalen, aan de hand van de laatste jaarcijfers, van de terugbetalingscapaciteit in zijn blauwdruk voor de separate ‘betalingsregeling corona-belastingschulden’.

Hoe die betalingsregeling er dan precies zou moeten gaan uitzien, legt Schilder als volgt uit: “Bepaal in een gezamenlijk overleg tussen de ondernemer, zijn adviseur en de Ontvanger van de Belastingdienst in het eerste kwartaal van 2022 wat de maximale maandelijkse terugbetalingscapaciteit is aan de hand van de jaarcijfers van 2021, de twee voorgaande jaren en de vooruitzichten voor 2022. Daarbij wordt rekening gehouden met het seizoenspatroon van de betreffende ondernemer en vanuit de invalshoek van een ‘lonende exploitatie’: de ondernemer die geen enkel vet meer op de botten heeft moet tenminste een kleine tegenslag kunnen opvangen en echte noodzakelijke investeringen kunnen doen. De maandelijkse terugbetaling komt logischerwijs bovenop de lopende betalingsverplichtingen voor de eerste periode van 12 maanden, dus van 1 april 2022 tot en met 31 maart 2023.

Herijking

“In het eerste kwartaal van 2023 vindt in gezamenlijk overleg en aan de hand van de jaarcijfers van 2022 en de vooruitzichten voor 2023 herijking plaats voor een tweede periode van 12 maanden (1 april 2023- 31 maart 2024),” vervolgt Schilder. “De laatste herijking in het eerste kwartaal van 2024 is gebaseerd op de jaarcijfers van 2023 en de vooruitzichten voor 2024 en beslaat de derde periode van 12 maanden (1 april 2024 – 31 maart 2025). Bij iedere herijking kan de extra terugbetalingscapaciteit omhoog, omlaag of gelijk blijven.”

Eindtoets

De separate betalingsregeling voor corona-belastingschulden van Schilder kent net als de standaard betalingsregeling een looptijd van maximaal 36 maanden. “Op het eind van de rit, dus op 31 maart 2025, vindt een eindtoets plaats. De Ontvanger levert dan wederom maatwerk. In veel gevallen volstaat het met een laatste verlenging van de betalingsregeling van 6 tot 12 maanden of heeft de ondernemer de eindstreep al gehaald. In andere gevallen, waarbij vastgesteld wordt dat het bedrijf levensvatbaar is maar de terugbetaling te zwaar zijn tol eist en teveel continuïteitsrisico’s met zich brengt, kan de Ontvanger een beschikking met of zonder voorwaarden afgeven om geen verdere invorderingsmaatregelen te treffen. Deze mogelijkheid bestaat al in artikel 26.6 van de Leidraad Invordering 2008.”

Vragen

Het klinkt allemaal mooi, maar die separate betalingsregeling roept wel wat vragen op. Levert de in gezamenlijk overleg te bepalen extra terugbetalingscapaciteit niet teveel werkdruk op (1)? Zijn ondernemers in staat om in het eerste kwartaal de jaarcijfers van het voorgaande jaar aan te leveren (2)? Hoe zit het met de lopende betalingsverplichtingen voor ondernemers in de voorgestelde ‘betalingsregeling corona-belastingschulden’ (3)? En wat zijn eigenlijk de voordelen (4)?

Teveel werkdruk?

“Voor het uitrekenen van de maximale terugbetalingscapaciteit zou de Belastingdienst gebruik kunnen maken van specifieke softwaretools die grootbanken als ABN AMRO en ING momenteel gebruiken om de grote massa aan corona-kredietaanvragen snel te beoordelen,” beantwoordt Schilder de eerste vraag. “Het uitrekenen van de maandelijkse terugbetaling voor de eerste maal en bij herijking hoeft dan niet veel tijd te kosten. Bovendien is dit maatwerk alleen nodig voor ondernemers waarvoor de standaard betalingsregeling geen uitkomst biedt. En de werkdruk komt er toch wel, als ondernemers straks aan de standaard regeling niet kunnen voldoen. Dan is er ook contact met de Ontvanger en zal de Belastingdienst maatwerk moeten bieden. Maar dat is dan achterstevoren werken en vanuit een negatieve startpositie.”

Extra inspanning vereist

“Van ondernemers in de separate betalingsregeling mag je extra inspanning eisen in de vorm van het aanleveren van de jaarcijfers in het eerste kwartaal,” zegt Schilder in antwoord op de tweede vraag. “Dat is relatief eenvoudig te realiseren want ook voor de aangiften omzetbelasting moet de ondernemer zijn boekhouding op orde hebben. En de ondernemer zal jaarlijks met de Belastingdienst in overleg moeten om de extra terugbetalingscapaciteit te bepalen.”

Lopende betalingsverplichtingen gaan voor

“De lopende betalingsverplichtingen gaan vanaf 1 april 2022 altijd voor op de terugbetaling van de coronaschulden,” luidt het antwoord van Schilder op de derde vraag. “Dit houdt in dat bij tijdelijke niet-betaling van de lopende verplichtingen deze eerst op basis van de normale invorderingsregels moeten worden ingelopen en de betalingsregeling corona-belastingschulden dan tijdelijk wordt opgeschort.”

Voordelen

Tot slot het antwoord op de vraag naar de voordelen van de separate ‘betalingsregeling corona-belastingschulden’. Schilder: “Deze regeling biedt ondernemers die levensvatbaar zijn maar financieel in de knel zitten en het hoogstwaarschijnlijk niet gaan halen met de standaard betalingsregeling, het perspectief dat zij uit deze misère komen en niet massaal en onnodig failliet gaan. Dat is precies wat ook de staatssecretaris voor ogen heeft. Verder zijn er geen ingewikkelde sanerings- en kwijtscheldingstrajecten nodig met alle verzwarende voorwaarden van dien. Voor de ondernemer die wel kiest voor een dergelijk traject eventueel in combinatie met de nieuwe Wet homologatie onderhands akkoord geldt de separate ‘betalingsregeling corona-belastingschulden’ niet meer.”

Bron: Redacteur Marit Muller