De zaak (3 juni 2019, ECLI:NL:RBDHA:2019:5784) verloopt als volgt. Man en vrouw trouwen in 1995 in wettelijke gemeenschap van goederen. De man verlaat in 2013 de echtelijke woning en de vrouw blijft achter. In mei 2015 dient de vrouw het verzoek tot echtscheiding in en in augustus 2016 spreekt de rechtbank de echtscheiding uit.

Uit de echtscheidingsbeschikking blijkt dat gekozen is voor de peildatum 1 januari 2014 voor wat betreft de omvang van de huwelijksgemeenschap en de waardering van vermogensbestanddelen. In de beschikking staat dat de vrouw de woning en de eigenwoningschuld overneemt en alle lasten vanaf de peildatum voor haar rekening neemt. De vrouw verwerft de volledige juridische eigendom per 19 januari 2017.

In haar aangifte inkomstenbelasting over het belastingjaar 2016 brengt de vrouw alle hypotheekrente in aftrek. De inspecteur weigert de aftrek van de volledige hypotheekrente omdat de vrouw slechts voor 50% gerechtigd is tot de eigen woning.

De rechtbank oordeelt dat de vrouw de betaalde hypotheekrente volledig in aftrek kan brengen. Uit de echtscheidingsbeschikking blijkt dat de waardeverandering van de woning vanaf 1 januari 2014 volledig voor rekening en risico van de vrouw komt. Daarnaast is ook bepaald dat de vrouw alle lasten van de woning voor haar rekening neemt, hetgeen ook is gebeurd. Volgens de rechtbank heeft de vrouw daardoor de economische eigendom verkregen per 1 januari 2014.

Belang voor de praktijk

Renteaftrek is aan de orde als de woning in eigendom is. Moet er dan sprake zijn van juridische eigendom of is economische eigendom voldoende? De wet is duidelijk. In artikel 3.111 Wet IB 2001 is vermeld:

‘In deze afdeling en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder eigen woning: een gebouw (…) voor zover dat de belastingplichtige of personen die behoren tot zijn huishouden anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat op grond van:
a. eigendom, waaronder begrepen economische eigendom (…), indien met betrekking tot die woning de belastingplichtige of zijn partner de voordelen geniet, de kosten en lasten op de belastingplichtige of zijn partner drukken en de waardeverandering hen grotendeels aangaat; (…).’

De rechter komt in deze casus op grond van de feiten tot de conclusie dat de vrouw de gehele economische eigendom heeft en dus alle rente in aftrek kan brengen.

De eigen woning speelt een belangrijke rol bij de afwikkeling van een echtscheiding. Kan één van de ex-partners (eventueel samen met de kinderen) in de woning blijven wonen of moet de woning worden verkocht? Die keuze is mede afhankelijk van de financiële mogelijkheden. De financiële mogelijkheden worden mede bepaald door de aftrekbaarheid van hypotheekrente.

De Belastingdienst constateert dat scheidende partners vaak fouten maken met de belastingaangifte en het aanvragen van toeslagen. Onlangs is daarom een campagne gestart om te wijzen op het gevaar van hoge naheffingen bij echtscheidingen. De Belastingdienst geeft op zijn website veel praktische informatie, waaronder de mogelijkheid van het opstellen van een persoonlijke checklist.

Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden