De zaak (22 mei 2015, ECLI:NL:2015:1284) verloopt als volgt. Op de dag van het overlijden van hun moeder regelen de erfgenamen de uitvaart. Zij verzamelen adressen, schrijven de enveloppen en bestellen bloemen. Zij nuttigen een eenvoudige maaltijd in restaurant "De koperen Pan" te Delft en betalen de rekening met de pinpas van moeder.

Een schuldeiser heeft een vordering op de nalatenschap. Hij stelt dat de erfgenamen zich dusdanig hebben gedragen dat zij de nalatenschap zuiver hebben aanvaard. Hof Den Haag is het daarmee eens. Volgens de Hoge Raad leidt die maaltijd echter niet tot zuivere aanvaarding van de nalatenschap.

De Hoge Raad redeneert als volgt. Voorop staat dat een erfgenaam die zich ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard hebbend erfgenaam gedraagt, de nalatenschap zuiver aanvaart. Dat is slechts anders als een erfgenaam zijn keuze (voor verwerping of beneficiaire aanvaarding) al eerder kenbaar heeft gemaakt. De Hoge Raad is het met het hof eens dat handelingen die verband houden met het regelen van de begrafenis geen aanvaardingshandelingen zijn. Anders dan het hof is de Hoge Raad van mening dat de kosten van een maaltijd onder omstandigheden tot de kosten van de uitvaart horen. Daar was hier sprake van.

Belang voor de praktijk

In de praktijk blijkt dat erfgenamen al snel een nalatenschap zuiver aanvaarden zonder dat zij zich daarvan bewust zijn. Dat kan bijvoorbeeld door het meenemen van spullen of het erkennen van een schuld van de erflater. Omdat een eenmaal gemaakte keuze voor zuivere aanvaarding onherroepelijk is, kan een erfgenaam hierdoor in de financiële problemen komen. Meer informatie over handelingen die al dan niet leiden tot zuivere aanvaarding staat in een Factsheet van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) wil erfgenamen beter beschermen tegen nalatenschapsschulden. Op 11 juni jl. heeft hij daartoe een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd (zie ook de memorie van toelichting). Met het wetsvoorstel wil de minister de regeling voor zuivere aanvaarding door een bepaalde gedraging verduidelijken. Zo is straks pas sprake van zuivere aanvaarding als een erfgenaam goederen van de nalatenschap verkoopt of op andere wijze onttrekt aan eventuele schuldeisers.

Het wetsvoorstel voorziet ook in een uitzonderingsclausule voor gevallen waarin de erfgenaam na zuivere aanvaarding wordt geconfronteerd met een onverwachte schuld. Daarbij valt te denken aan de situatie dat pas na het overlijden van de erflater duidelijk wordt dat hij tijdens zijn leven een onrechtmatige daad heeft gepleegd en schadeplichtig is. Om te voorkomen dat een erfgenaam met privévermogen moet instaan voor een dergelijke schuld, wordt een clausule voorgesteld op grond waarvan de erfgenaam de kantonrechter kan verzoeken om bescherming van zijn privévermogen.
 

Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden