Nexusbenadering is de trend

Het zijn onrustige tijden voor de innovatiebox. Europa heeft misbruik met patentboxen inmiddels in het vizier. De internationale zorgen richten zich vooral op het op papier verplaatsen van patenten om gebruik te kunnen maken van patentboxen. Inmiddels hebben Duitsland en Engeland de handen ineengeslagen met als resultaat een compromisvoorstel over het hanteren van een substance-criterium bij patentboxen. Insteek van deze modified nexus approach is om fiscale aftrek bij patentboxen, en dus ook de innovatiebox, zoveel mogelijk toe te staan voor zover de R&D-activiteiten in eigen land plaatsvinden. Daartoe bevat het compromisvoorstel een 30%-criterium. Er moet dus voldoende substance zijn bij de belastingplichtige zelf. Maximaal 30% van alle onderzoeks- en ontwikkelingswerkzaamheden mag worden uitbesteed aan een of meer groepsmaatschappijen.

Nederlandse substance-eisen

Alle landen zijn in december akkoord gegaan met het Duits-Britse compromis, wat nu verder wordt uitgewerkt. Ook Nederland heeft ingestemd, ondanks het feit dat de innovatiebox al een substance-toets heeft voor R&D-functies. Bij de belastingplichtige moeten namelijk voldoende belangrijke functies aanwezig zijn om het immateriële activum aan hem toe te kunnen rekenen. Onderzoeks-en ontwikkelingswerkzaamheden mogen worden uitbesteed binnen of buiten de groep, als maar duidelijk is dat de belastingplichtige het immateriële activum voor eigen rekening en risico ontwikkelt.

Kiekebeld voegt daar nog het volgende aan toe: "de innovatiebox is ook van toepassing voor intellectueel eigendom dat voortvloeit uit S&O-activiteiten waarvoor de opdrachtgever in Nederland werkzaamheden verricht die onder de loonbelasting vallen. Door de S&O-link is er dus al per definitie R&D in Nederland."

Verdere beperking

Details over het 30%-criterium moeten nog komen, maar aanknopen bij feiten en omstandigheden ter beoordeling of er voldoende substance aanwezig is om het intellectuele eigendom toe te rekenen aan een bepaalde lidstaat, is met het bereikte akkoord op de Ecofinraad een gepasseerd station. Dat heeft gevolgen voor Nederlandse bedrijven die vanwege de aard van het onderzoek meer dan 30% van de totale kostenomvang aan R&D-werkzaamheden moeten uitbesteden aan specialisten in het buitenland of bijvoorbeeld omdat onderzoek speciaal in bepaalde klimaatzones moet plaatsvinden. Meer vrijheid lijkt er overigens te zijn bij uitbesteding buiten de groep.

Europese toets

Kiekebeld vindt het merkwaardig dat de modified nexusbenadering geen Europese toets heeft, maar alleen een toets op het niveau van de belastingplichtige. "Men stelt beperkingen aan de multinationale research als een deel van de research wordt uitbesteed aan groepsmaatschappijen in een ander Europees land. Eigenlijk zou men R&D binnen heel Europa moeten stimuleren, zeker met het vooruitstrevende Europese doel om het meest innovatieve continent te worden. Vanuit dat oogpunt zou juist alle Europese R&D moeten kwalificeren en zou het 30%-criterium moeten gelden alleen voor R&D uitbesteed aan groepsmaatschappijen buiten de EU."

Fundamentele vrijheden

Het stellen van grenzen aan het uitbesteden van R&D-werkzaamheden aan Europese groepsmaatschappijen staat volgens Kiekebeld mogelijk ook op gespannen voet met de fundamentele vrijheden. "Uit vaste jurisprudentie (bijvoorbeeld arrest Laboratoires Fournier SA, arrest Commissie vs Spanje en arrest Société Baxter) volgt dat lidstaten bedrijven niet mogen belemmeren om R&D elders binnen Europa uit te voeren. Als je het 30%-criterium laat gelden in geval van uitbesteding aan groepsmaatschappijen buiten de EU en niet binnen de EU, voorkom je ook potentiële procedures in de toekomst van bedrijven die zeggen dat lidstaten op grond van de fundamentele vrijheden deze substance-eis helemaal niet mogen stellen."

Behoud van S&O-activa

Nederland mag dan hebben ingestemd met het substance-criterium voor patentboxen uit het Duits-Britse compromisvoorstel, maar het kabinet wil tegelijkertijd wel voorkomen dat de innovatiebox in de toekomst beperkt blijft tot patenten. Nederland heeft dan ook een schriftelijke verklaring laten toevoegen aan de notulen bij de Ecofinraad om aan te geven hoe belangrijk het is dat winsten die voortvloeien uit werkzaamheden waarvoor een S&O-verklaring is afgegeven, binnen de innovatiebox blijven vallen. Dat Nederland hier zwaar op inzet, juicht Kiekebeld alleen maar toe. "De innovatiebox heeft pas een vlucht genomen toen S&O-activiteiten volwaardig zijn toegevoegd. Tot 2010 was de box nagenoeg beperkt tot patenten en kwekersrechten en heette het ook nog de octrooibox. Met toevoeging van S&O kunnen ook bedrijven in het mkb die zelf een immaterieel activum hebben voortgebracht maar hiervoor geen patent hebben aangevraagd - omdat dit te kostbaar is - toch gebruik maken van de innovatiebox. Ook is er een aantal categorieën waarbij S&O doorslaggevend is. Denk aan software, waarvoor binnen Europa helemaal geen patenten mogelijk zijn, of de Nederlandse maakindustrie waar procesverbeteringen wegens bedrijfsgeheimen bijna niet te patenteren zijn.

Aanbeveling

Het zal nog enige tijd duren voordat het Duits-Britse compromis voor patentboxen tot wet wordt verheven.  Europese wetgeving volgt, na uitwerking van de details, in de loop van 2015. Men zet in op inwerkingtreding per juni 2016 voor nieuwe gevallen. Door overgangsrecht zullen bestaande innovatieve Nederlandse bedrijven pas met veranderingen te maken krijgen vanaf juni 2021.

Staatssecretaris Wiebes van Financiën heeft al laten weten dat als het Duits-Britse compromis ook na de door Nederland gewenste uitwerking leidt tot een beperking van de innovatiebox, een eventuele vrijval zal worden ingezet voor het aantrekkelijk houden van het Nederlandse vestigingsklimaat voor het innovatieve bedrijfsleven. In dat geval heeft Kiekebeld nog een aanbeveling: "Indien Nederland S&O in de innovatiebox kan handhaven benut dan de budgettaire ruimte voor de toeleveranciers. Deze kunnen nu nog slechts relatief beperkt gebruik maken van de innovatiebox omdat zij vaak niet het intellectuele eigendom hebben van de producten, maar alleen van het bedrijfsproces . Door die mogelijkheden te verruimen kan ook de maakindustrie - die belangrijk is voor de Nederlandse economie - meer gebruik maken van de innovatiebox."   

Bron: Redactie TaxLive