Bij belastingconstructies gaat het onder andere om vormen van belastingarbitrage dan wel opmerkelijk gebruik van fiscale regelingen. Naast ondoelmatig gebruik kunnen fiscale regelingen ook oneigenlijk gebruik uitlokken, dat wil zeggen, gebruik dat op gespannen voet staat met het beoogde beleidsdoel.

Als opmerkelijke belastingconstructie worden de volgende situaties genoemd:

1. het oprichten van een ANBI om via de giftenaftrek het inkomen te verlagen;
2. via NSW-landgoederen fiscale vrijstellingen verkrijgen;
3. de 30%-regeling en het belastingvoordeel op (inkomen uit) vermogen;
4. vastgoed in box 1 vs box 3;
5. privé voordeel uit de bv zonder dividend uit te keren;
6. boxhoppen tussen box 2 en box 3;
7. meer recht op toeslagen en aftrekkosten door vermogen in box 2;
8. toekomstig voordeel uit ondernemingsvermogen onbelast aan kinderen laten toekomen;
9. oneigenlijk gebruik van de BOR; en
10. voordelige vermogenstransacties binnen de familie.

De lijst met opmerkelijke belastingconstructies is opgesteld door experts van de Belastingdienst met als doel om een discussie op gang te brengen over de maatschappelijke wenselijkheid van dergelijke fiscale mogelijkheden, dan wel de uitwerking van diverse fiscale maatregelen.

De opmerkelijke belastingconstructies zijn in vier stappen samengevat:

1. Wat is de basisregeling achter de constructie?
2. Hoe werkt het?
3. Wat is het uiteindelijke voordeel?
4. Signalen/ feiten/ cijfers/ voorbeelden/ ramingen/ evaluatie.

In een andere bijlage zijn de beleidsrichtingen gegeven als mogelijke oplossing bij de lijst met belastingconstructies. Enkele beleidsrichtingen zijn uitgewerkt in fiches die zijn bijgevoegd bij het IBO. Bij het lenen en investeren via de eigen bv wordt bijvoorbeeld een fiche afschaffen lenen van de eigen bv (nr. 32) genoemd. Ook is er een fiche afschaffen vrijstelling going concern waarde in de BOR (nr. 11) en een fiche aftoppen vrijstelling waarde going concern in de BOR (nr. 19) bij de constructie oneigenlijk gebruik van de BOR.

Bij het IBO zit ook een fichebundel als bijlage. De fiches zijn opgenomen volgens de beleidsrichtingen uit het IBO. Aan de fichebundel zijn ook de fiches met maatvoeringen toegevoegd. Dit zijn minder vergaande varianten. Ook zijn fiches toegevoegd die juist zo ver gaan dat de nadelen momenteel zwaarder wegen dan de voordelen, zoals de verplichte keuze oudedagsvoorziening zelfstandigen, invoering forfaitair rendement box 2, invoeren gebruikelijk kapitaalregeling en lagere aflossingseis hypotheekrenteaftrek.

Het rapport is zonder kabinetsreactie naar de Kamer gezonden. In augustus 2022 wordt op basis van dit onderzoek en de evaluatie van de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) gekeken naar de belasting op arbeid en op (inkomen uit) vermogen. De reactie van het kabinet volgt op Prinsjesdag 2022.

Bron: Ministerie van Financiën