Hoekstra wist naar eigen zeggen niet dat een bedrijf waar hij twaalf jaar geleden in investeerde, gevestigd was op de Britse Maagdeneilanden. Hij zegt wel zich altijd aan alle regels te hebben gehouden, en dat hij nooit winst heeft overgehouden aan de investering.

De investering kwam zondag aan het licht, naar aanleiding van onderzoek van Trouw, Het Financieele Dagblad en onderzoeksplatform Investico. Die hadden toegang tot de Pandora Papers, vernoemd naar de bekende doos vol verrassingen. De Pandora Papers zijn in het bezit van ICIJ, een internationale journalistencollectief waarbij de drie Nederlandse media zijn aangesloten en waaraan meer dan 650 onderzoeksjournalisten deelnemen.

Volgens de onderzoekers had Hoekstra jarenlang een belang in een brievenbusfirma op de Britse Maagdeneilanden. De CDA-leider heeft tot oktober 2017 deel uitgemaakt van een besloten beleggingsclub die dit belastingparadijs in de Caribische Zee nog altijd gebruikt om te investeren in een safaribedrijf in Oost-Afrika.

Hoekstra zegt op Twitter dat het een investering van 26.500 euro betrof, in een "start-up voor ecotoerisme in Afrika van een vriend van mij". De aandelen verkocht hij voordat hij minister werd. Volgens de bewindsman was zijn investering toen hij er afstand van deed 4800 euro meer waard geworden, maar doneerde hij dat geld aan "een Nederlands goed doel ten behoeven van wetenschappelijk onderzoek naar kanker".

Karlijn Kuijpers, journaliste bij Investico, vertelde zondagavond in het programma Nieuwsuur dat Hoekstra schriftelijk gevraagd is waarom hij via de Maagdeneiland had geïnvesteerd. Hoekstra antwoordde daarop volgens Kuijpers als volgt: "Die structuur lag er al, ik heb daarin geïnvesteerd omdat die structuur bestond." Na het stellen van vervolgvragen kregen de journalisten van Hoekstra te horen dat hij niet wist dat het bedrijf op de Maagdeneilanden stond. Dat noemt Kuijpers in het tv-programma opmerkelijk, omdat andere aandeelhouders die zij spraken dit wel wisten.

Hoekstra gaf eveneens tegenover de journalisten aan dat hij niet meer weet met welke andere aandeelhouders hij investeerde in het bedrijf. Andere investeerders noemden Wopke Hoekstra als mede-investeerder en presenteerden de groep als clubje, aldus de journaliste in Nieuwsuur.

Oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen van Hoekstra opheldering over het belang dat hij had in de tropische brievenbusfirma. Henk Nijboer van de PvdA liet via Twitter weten dat hij een debat heeft aangevraagd. Ook voorman Jesse Klaver van GroenLinks wil uitleg van de CDA-leider. "Het is uitermate verontrustend nieuws dat de naam van onze minister van Financiën voorkomt in deze gelekte documenten over brievenbusfirma’s. De onderste steen moet boven. Hij moet komende week nog verantwoording afleggen in de Tweede Kamer."

Volgens Trouw, Het Financieele Dagblad en Investico maakte ook president-commissaris Tom de Swaan van staatsbank ABN Amro deel uit van de besloten beleggingsclub waarbij Hoekstra betrokken was. De Swaan werd in juli 2018 door Hoekstra benoemd bij de bank. Ook oud-zakenbankier Wilco Jiskoot en Alexandra Schaapveld, commissaris bij Société Générale en tot voor kort ook bij ontwikkelingsbank FMO, zouden deel uitmaken van de beleggingsclub.

De Britse Maagdeneilanden vormen één van de grootste belastingparadijzen ter wereld. Onthullingen laten al sinds 2013 zien hoe het land corruptie en fraude helpt verhullen.

De Pandora Papers passen in een reeks van lekken die de afgelopen zeven jaar openbaar werden, na de FinCen Files, de Paradise Papers, de Panama Papers en LuxLeaks. Verschillende internationale media, waaronder de BBC en The Washington Post, kregen toegang tot 12 miljoen documenten van 14 financiële dienstverleners in onder meer de Britse Maagdeneilanden, Panama, Belize, Cyprus, de Verenigde Arabische Emiraten, Singapore en Zwitserland. Ook Trouw, He Financieele Dagblad en onderzoeksplatform Investico hebben toegang tot de dossiers.

Internationaal

Ook van andere landen staan namen van (gewezen) politieke leiders en staatshoofden in de dossiers. De Pandora Papers onthullen dat koning Abdullah van Jordanië in het geheim Britse en Amerikaanse eigendommen heeft vergaard van ruim 81 miljoen euro, voornamelijk in onroerend goed. Ze tonen ook hoe de Britse ex-premier Tony Blair en zijn vrouw meer dan 364.000 euro bespaarden toen ze via een offshore-bedrijf een kantoor ter waarde van 7,53 miljoen euro kochten.

Het lek brengt ook de Russische president Vladimir Poetin in verband met geheime activa in Monaco. Tevens laat het zien dat de Tsjechische premier Andrej Babis, die later deze week verkiezingen tegemoet gaat, een offshore investeringsmaatschappij bezit waarmee in Zuid-Frankrijk twee villa's werden aangekocht ter waarde van 14 miljoen euro.

Bij veel van de transacties in de gelekte documenten is geen sprake van juridische overtredingen. Maar de documenten onthullen wel de eigenaren van 95.000 offshore-bedrijven achter die transacties. De Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev en zijn familie zijn daar een voorbeeld van. Uit het onderzoek bleek dat de Aliyevs en hun naaste medewerkers in het geheim betrokken zijn geweest bij onroerendgoedtransacties in het Verenigd Koninkrijk met een waarde van meer dan 467 miljoen euro.

Andere onthullingen in de Pandora Papers betreffen de Keniaanse president Uhuru Kenyatta, de Pakistaanse premier Imran Khan, inclusief ministers, en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Die laatste blijkt zijn belang in een geheim offshorebedrijf te hebben overgedragen vlak voordat hij de verkiezingen van 2019 won.

"Er is nog nooit iets van deze omvang geweest", zei Fergus Shiel van de ICIJ tegen de BBC. "Het toont de realiteit van wat offshore-bedrijven kunnen bieden om mensen te helpen onbetrouwbaar geld te verbergen of belasting te ontwijken." Shiel voegde eraan toe: "Ze gebruiken die offshore-rekeningen, die offshore-trusts, om honderden miljoenen dollars aan onroerend goed in andere landen te kopen en om hun eigen families te verrijken, ten koste van hun burgers."

Verder lezen:

• Investico
• FD: Pandora Papers, Hoekstra
• Trouw: Pandora Papers, Hoekstra
• Volkskrant
• BBC

Bron: ANP