Het pensioen van een oud-medewerker van de Wereldbank dat is opgebouwd voor 1995 is vrijgesteld, zo oordeelt de Hoge Raad. De maatregelen die de wetgever in het verleden heeft genomen, blijken niet afdoende.
De zaak (18 oktober 2019, ECLI:NL:HR:2019:1596) verloopt als volgt. Een man werkt van 1979 tot medio augustus 1999 in de Verenigde Staten voor de Wereldbank. Halverwege augustus 1999 gaat hij met pensioen.
Naar Nederlandse maatstaven is het pensioen in fiscale zin onzuiver. Dit betekent dat de jaarlijkse opbouw tot het loon behoort (= aanspraak belast). Maar omdat de man toen in de Verenigde Staten woonde, is in de opbouwfase nooit belasting geheven in Nederland. Tot en met 1994 was wettelijk geregeld dat uitkeringen uit een belaste aanspraak, niet tot het loon behoren. Dat is vanaf 1995 veranderd, maar voor bestaande aanspraken is overgangsrecht getroffen (art. 38 Wet LB 1964 (oud)). Uitkeringen uit deze belaste aanspraken zijn dus 'dubbel vrijgesteld', én in de opbouwfase én in de uitkeringsfase.
Met de komst van de Wet IB 2001 wilde de wetgever de uitkeringen uit belaste aanspraken alsnog gaan belasten. De Hoge Raad oordeelde op 16 januari 2009 echter dat de dubbele vrijstelling gewoon nog steeds van toepassing is. De wetgever was 'vergeten' de overgangsregeling uit de wet te schrappen. Dat werd met ingang van 2010 gerepareerd.
Maar de Hoge Raad oordeelt op 18 oktober 2019 dat de wetgever opnieuw niet in haar opzet is geslaagd. Er is met de komst van de Wet IB 2001 namelijk ook nog een andere overgangsmaatregel gekomen die regelt dat voor bestaande gevallen alles bij het oude blijft (onderdeel O Invoeringswet Wet IB 2001). Voor de oud-medewerker van de Wereldbank is dat goed nieuws: zijn tot 1995 opgebouwd pensioen is en blijft 'dubbel vrijgesteld'.
Belang voor de praktijk
Helemaal vrijgesteld zijn de uitkeringen niet. Een deel van de aanspraak is immers opgebouwd na 1995. Dat deel wordt belast en wel aan de hand van de saldomethode. Of en zo ja, in welke mate de uitkeringen dan toch belast zijn moet Hof Arnhem-Leeuwarden uitzoeken.
Driemaal is scheepsrecht! Waarschijnlijk gaat de wetgever in de herkansing maatregelen treffen, die ervoor zorgen dat deze dubbele vrijstelling alsnog van de baan is.
Bron: Fiscaal Juridisch Adviesbureau Nationale Nederlanden
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Pensioenen, Inkomstenbelasting, Loonbelasting