De veroordeelde partij is de Europese Commissie, die Nederland in 2020 toestemming gaf voor de staatssteun. Volgens het Gerecht heeft de commissie toen een fout gemaakt door onvoldoende te onderzoeken of uitsluitend KLM voordeel zou hebben van deze staatssteun, of toch ook Air France, waarmee KLM één bedrijf vormt. Het Gerecht komt nu tot de conclusie dat ook de holding Air France-KLM en Air France zelf van de Nederlandse staatssteun konden profiteren.

Het ministerie van Financiën noemt de uitspraak teleurstellend. "We bestuderen het vonnis om de gevolgen en eventuele vervolgstappen in kaart te brengen", aldus een woordvoerder van het departement. Ook KLM zegt in een reactie de uitspraak te gaan bestuderen en vervolgstappen te onderzoeken.

KLM heeft de staatssteun die was uitgekeerd in de vorm van een lening in juni 2022 al terugbetaald. De tijdelijke versoepeling van Europese staatssteunregels was onder bepaalde voorwaarden mogelijk als landen noodlijdende bedrijven overeind wilden houden om de pandemie te boven te blijven.

Het is de tweede keer dat het Gerecht zich over deze zaak buigt. In 2021 had het hof ook al geoordeeld dat de rechtvaardiging van de staatssteun niet juist was onderbouwd. Daarna moest de commissie zijn oordeel herformuleren. Dat heeft de commissie gedaan, maar ook deze nieuwe onderbouwing voor de staatssteun is dus volgens het Gerecht niet in lijn met Europese regels, aldus het persbericht over de rechtszaak. De volledige uitspraak was bij de publicatie van dit bericht nog niet beschikbaar op de website van het Gerecht.

In december haalde de Europese rechter al een streep door de goedkeuring van miljardensteun waarmee Frankrijk maatschappij Air France door de coronacrisis wilde helpen. De Ierse prijsvechter Ryanair heeft de afgelopen jaren meer dan twintig rechtszaken begonnen tegen diverse Europese luchtvaartmaatschappijen die tijdens de coronaperiode. Ryanair kreeg daarbij al meermaals gelijk.

Ryanair eist nu dat de Europese Commissie maatregelen neemt tegen staatssteun die tijdens de coronapandemie de vrije markt zou hebben verstoord. Het uitvoerende bestuur zou deze "illegale" hulppakketten ook moeten terugeisen van de maatschappijen, schrijft de Ierse budgetluchtvaartmaatschappij.

"Een van de grootste prestaties van de EU is de creatie van een echte interne markt voor luchtvervoer. De goedkeuring van de Europese Commissie voor Nederlandse staatssteun aan Air France-KLM ging tegen fundamentele principes van EU-wetgeving in, zoals het principe van non-discriminatie op basis van nationaliteit. Het oordeel van vandaag bevestigt dat de commissie moet optreden als hoeder van het gelijke speelveld in luchttransport", stelt Ryanair.

De Ierse maatschappij eist ook dat Brussel de Nederlandse regering dwingt de staatssteun bij KLM terug te vorderen. Het is zeer de vraag hoe dit in de praktijk kan. KLM heeft alle leningen terugbetaald en beëindigde een kredietfaciliteit in april 2023, dus maakt geen gebruik meer van de verleende steun.

Lees ook de thema's Staatssteun en Fiscale staatssteun.

Bron: Curia/ANP