Tirza Cramwinckel (1988) – fiscalist en neerlandica – is advocaat bij Stibbe en universitair docent aan de Universiteit Leiden. Zij is werkzaam over de volle breedte van het belastingrecht, met een bijzondere interesse in het formele belastingrecht.

Cramwinckel promoveerde in 2022 cum laude met haar dissertatie “Voorlichting door de Belastingdienst in rechtsstatelijke context. Een juridisch en communicatiewetenschappelijk onderzoek naar gewekt vertrouwen”. Het is deze publicatie die de jury duidelijk over de streep trok om haar dit jaar de prijs toe te kennen. In het juryrapport zijn kwalficaties te lezen als 'een indrukwekkend proefschrift' en 'een duidelijk voorbeeld van een publicatie die de maatschappij vooruit helpt'. Bovendien is de jury lovend over het het multidisciplinaire karakter ervan, waarbij fiscaliteit met inzichten uit de taalkunde wordt gecombineerd.

De jury noemt verder haar werkzaamheden in de praktijk en het onderwijs, haar artikelen in het WFR en TFB, annotaties in FED, video's voor TaxVisions, de vele lezingen en haar lidmaatschap van het bestuur van de Vereniging voor Belastingwetenschap.

In deze fiscale competitie, de Stevensprijs 2023 had dit keer een sterk deelnemersveld met de andere genomineerden Jeroen Versluis en Vincent Meijerman, liet Cramwinckel als specialiste in het 'vertrouwensbeginsel' zien dat ze een lange, strijdbare adem heeft. Ze was namelijk twee keer eerder genomineerd voor de Stevensprijs (2016 en 2017) maar destijds zonder succes. Vorig jaar sleepte ze wel de Dissertatieprijs 2023 binnen van de Stichting Praemium Erasmianum en won ze de Academic Achievement Gouden Zandloper van SDU. Eens te meer voor de jury een bewijs van haar kwaliteiten, waarbij in het rapport ook wordt gewezen op het feit dat ze vanwege die kwaliteiten veel wordt gevraagd voor symposia en andere bijeenkomsten.

Plastic soup

Aan de prijsuitreiking ging een boeiende presentatie vooraf. Elk jaar wordt er in het programma ruimte gemaakt voor een persoonlijk verhaal van een Nederlander die een rol heeft gespeeld in een gebeurtenis die een grote maatschappelijke impact heeft.

Dit jaar was het de beurt aan Merijn Tinga, een surfende bioloog die bekend staat als de Plastic Soup Surfer. Zijn spectaculaire expedities en campagnes zijn veel in het nieuws geweest en hebben grote invloed op het Nederlandse plasticbeleid. Hij liet in zijn presentatie zien hoe je als eenling verschil kunt maken in de strijd tegen plastic zwerfafval.

Al snel maakte Tinga verbinding met zijn publiek van fiscalisten door zijn verhaal over de totstandkoming van het statiegeld op blikjes en plastic flessen, dé methode om zwerfvuil tegen te gaan. Technisch gezien is statiegeld geen belasting, het loopt immers 'neutraal' en zonder btw-heffing door de administratie heen, maar de surfer wist zijn gehoor te grijpen met voorbeelden over beïnvloeding van de politiek en zijn juridische acties. Zaken die niet onbekend zijn in de fiscale wereld.

Vanaf 2016 voerde Tinga met verschillende expedities, een motie in de Tweede Kamer en juridische middelen campagne om te komen tot statiegeld op kleine plastic flesjes en blikjes. Hij liet bijvoorbeeld een deurwaarder een 'desbewustheidsexploot' uitbrengen waarmee hij zwerfvuil veroorzakende bedrijven te spreken kreeg.

In 2018 was het zover. De toenmalige staatssecretaris Stientje van Veldhoven gebruikte zijn 'Plastic Soup Surfer petitiemotie' voor de invoering van statiegeld op blik en plastic flessen. Doordat het woord statiegeld niet in de motie voorkwam, konden ook tegenstanders als CDA en VVD de motie ondertekenen.

Per 1 juli 2021 werd het statiegeld op plastic flesjes in Nederland ingevoerd. Vanaf 1 januari 2023 gebeurde dat ook met de blikjes. Tinga probeert met vergelijkbare acties nu ook de regeringen in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zover te krijgen om statiegeld in te voeren en de 'plastic-bepalingen' in Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) strenger te krijgen.

Mensen die Tinga's werk willen ondersteunen kunnen doneren op zijn website of zijn app Plastic Avengers gebruiken (App Store van Apple of Google Play Store).

------------------------------------

De Stevensprijs
Deze prijs wordt elk jaar uitgereikt door Wolters Kluwer aan een jonge auteur die complexe fiscale materie op eenvoudige wijze weet te verwoorden. Naast de eer ontvangt de winnaar een bedrag van € 2.000,- en een kunstwerk. De winnaars van voorgaande jaren zijn Ilona van den Eijnde (2022), Loes van Hulten (2021), Arthur van der Linden (2020), Martijn Schippers (2019), Simon Cornielje (2018), Coen Maas (2017), Isabella de Groot (2016) en Madeleine Merkx (2015).

Bron: Tekst: Gé Konings -- Groepsportret: Berly Damman -- Foto Merijn Tinga: Eelkje Colmjon