Het lijkt onwaarschijnlijk dat het nog gaat lukken om de invoering naar achteren te schuiven. Staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) zei vorige week in een debat dat alle middelen die hij heeft pas na 1 januari effect zouden hebben. Toch wilde hij nog niets uitsluiten, ook omdat de coalitie in het hoofdlijnenakkoord heeft afgesproken om naar uitstel te kijken. Eventuele uitzonderingen komen er dus mogelijk pas na de invoering begin volgend jaar.

In de motie staat dat de uitzondering moet gelden voor "ondernemers", maar de uitstootvrije zones zijn alleen van toepassing op ondernemers. Mensen die bestelbussen of vrachtwagens hebben zonder dat ze die voor een bedrijf gebruiken, kunnen uitzonderingen krijgen. Voor ondernemers worden de regels in de veertien binnensteden stapsgewijs strenger, tot in 2030 alleen nog bedrijfswagens welkom zijn die geen broeikasgassen uitstoten.

Coalitiepartij NSC stemde tegen. Olger van Dijk (NSC) voelt wel voor uitzonderingen voor marktkooplui en kleine zelfstandige ondernemers, maar wil gemeenten niet "in de weg zitten" bij de invoering volgend jaar. Het VVD-voorstel is volgens Van Dijk "te algemeen en creëert onduidelijkheid over generiek uitstel".

Timmermannen en bouwers opgelucht

Eigenaren van bouw- en timmerbedrijven zijn opgelucht door het besluit van de Tweede Kamer om uitstel. "Zo'n zero-emissiezone zou voor ons behoorlijk problematisch zijn, want 95 procent van ons werk is in de stad. We hebben tien bedrijfswagens die dagelijks de stad in gaan", vertelt Jacco Jelier, directeur van een bouwbedrijf in Dordrecht met twintig werknemers. Voor hem is overstappen op elektrische bedrijfswagens geen optie. "Ze hebben simpelweg niet genoeg kracht om onze zware aanhangwagens te trekken. Ook zijn de kosten veel te hoog en is de actieradius onvoldoende. We hebben werknemers die buiten Dordrecht wonen maar in de stad werken", legt Jelier uit.

Een grotere, krachtigere elektrische bus zou het probleem volgens hem ook niet oplossen. "Dan krijg je weer gedoe met parkeren in de binnenstad. Zelfs in de woonwijken is parkeren al een probleem."

Ook bouwondernemer Jesse Blom uit de regio Haarlem ziet geen toekomst in elektrisch rijden. "Het is heel simpel: als er een klus is in een zero-emissiezone, dan kom ik gewoon niet. Elektrisch rijden is voor ons niet haalbaar. De actieradius van een elektrische bus is veel te klein", stelt Blom. De hoge aanschafprijs is voor hem een bijkomende reden om niet over te stappen.

Dennis van Hamersveld, eigenaar van een bouw- en timmerbedrijf in Almere, is blij met het besluit van de Tweede Kamer. "Veel bedrijven kunnen anders straks de stad niet meer in. Ik heb net een nieuwe dieselbus gekocht", vertelt hij. "En misschien moet je dan bij de klant gaan opladen, wat waarschijnlijk ook niet helemaal de bedoeling is. Voorlopig mag ik nog de stad in, en we zien tegen die tijd wel weer verder."

Marcel van de Bildt van Mabi Bouw, actief in de regio Utrecht, zet vraagtekens bij de logica achter de zero-emissiezones. "Als je zakelijk een dieselbus aanschaft, mag je de stad niet in, maar als je dezelfde bus privé koopt, mag dat wel. Ik heb dus een privébus. Ik ken er zat die dit gaan doen, want ze willen gewoon hun bus blijven rijden en ze willen ook de stad in."

Steden zetten plannen door

Den Haag heeft laten weten dat de stad zich niet laat weerhouden door de wens van een meerderheid in de Tweede Kamer. Den Haag houdt vast aan het voornemen om per 1 januari zogeheten zero-emissiezones in te voeren. "Den Haag snakt naar schone lucht", zegt een woordvoerder van milieuwethouder Robert Barker. "We zijn teleurgesteld dat er nu weer onduidelijkheid ontstaat voor ondernemers." Volgens de woordvoerder is het een bevoegdheid van de gemeente om de uitstootvrije zones in te voeren. "We gaan dan ook gewoon door met de voorbereidingen. Heel veel ondernemers hebben ook al geïnvesteerd en het is belangrijk dat we ze duidelijkheid bieden."

Wethouder Melanie van der Horst van Amsterdam schrijft op LinkedIn dat "wij gewoon doorgaan met de voorbereidingen voor 1 januari 2025". "Voor ons is het nu het belangrijkst dat ondernemers duidelijkheid hebben. Voor alle ondernemers die al veel hebben geïnvesteerd om op tijd aan de nieuwe regels te voldoen en voor de ondernemers die op het punt staan om te investeren. Zij moeten weten waar ze aan toe zijn." De wethouder noemt het "vervelend dat wederom twijfel wordt gezaaid vanuit de landelijke politiek over de zero-emissiezones en dat wordt voorgespiegeld of de invoering, een gemeentelijke bevoegdheid, op het laatste moment landelijk kan worden tegengehouden".

"Als het kabinet alsnog besluit dit tegen te houden, zou dat een grote teleurstelling zijn", zegt verantwoordelijk wethouder Eva Oosters van Utrecht. "We werken al jarenlang aan deze belangrijke stap richting een schonere en gezondere stad." Vanuit Tilburg reageert wethouder Bas van der Pol (stedelijke ontwikkeling en economie): "Het kabinet moet nog met een officiële reactie komen, voor ons staat echter vast dat we de eerste fase van de zero-emissiezone per 1 januari gaan invoeren."

Dat geldt ook voor Zwolle, waarbij de gemeente zegt dat ze met ondernemers in gesprek is en 2025 ziet als "gezamenlijk leerjaar". "We herkennen ook de zorgen die er spelen en we bieden veel ruimte voor maatwerk en tijd om (samen) oplossingen te vinden om de overstap te maken naar uitstootvrij vervoer", zegt een woordvoerder.

De uitstootvrije zones staan begin volgend jaar gepland in Gouda, Eindhoven, Assen, Amersfoort, Nijmegen, Maastricht, Zwolle, Delft, Utrecht, Den Haag, Tilburg, Leiden, Rotterdam en Amsterdam.

Bron: ANP