Als een woning een WOZ-waarde heeft van meer dan € 1.310.000 (2024) wordt een eigenwoningforfait berekend van 2,35 procent van de WOZ-waarde over de waarde boven dit grensbedrag (villabelasting). Rechtbank Noord-Holland heeft in eerste uitspraak over deze villabelasting geoordeeld dat het niet strijdig is met art. 1 EP EVRM.
De zaak (15 oktober 2024, nr. 2024/00211, ECLI:NL:RBNHO:2024:10912) verloopt als volgt. Een echtpaar heeft een eigen woning met een WOZ-waarde in 2021 van € 2.377.000. Het saldo inkomsten minus (?) aftrekposten uit de eigen woning bedraagt € 2.898 positief. Het eigenwoningforfait maakt hier onderdeel van uit.
Boven een WOZ-waarde van € 1.110.000 (grensbedrag 2021) is een eigenwoningforfait berekend van 2,35 procent van de WOZ-waarde (het grensbedrag van deze villataks bedraagt inmiddels € 1.310.000). Onder dit grensbedrag bedraagt het eigenwoningforfait 0,50 procent van € 1.110.000 (2024: 0,35 procent van € 1.310.000). Dit volgt uit art. 3.112 Wet IB 2001.
Het echtpaar is het niet eens met de villataks. Deze zou strijdig zijn met art. 1 Eerste Protocol bij het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EP EVRM). Op grond van deze bepaling heeft eenieder recht op het ongestoord genot van zijn eigendom.
Volgens Rechtbank Noord-Holland is de villataks niet in strijd met art. 1 EP EVRM. Met het eigenwoningforfait worden twee zaken in de belastingheffing betrokken:
- De verkrijging van woongenot; en
- Het beleggingsaspect (waardeontwikkeling).
De rechtbank geeft aan dat de wetgever dit mag doen en daarbij vanwege het beleggingsaspect een hoger eigenwoningforfait mag vaststellen voor duurdere eigen woningen. De wetgever blijft daarmee binnen de aan hem toekomende beoordelingsmarge. Daarmee worden belastingplichtigen in 2021 niet op stelselniveau geconfronteerd met een buitensporig zware last. Evenmin leidt de belastingheffing over het positieve inkomen uit de eigen woning bij het echtpaar tot een individuele en buitensporige last.
Belang voor de praktijk
In het Kerstarrest (Hoge Raad 24 december 2021, ECLI:NL:HR:2021:1963) heeft de Hoge Raad korte metten gemaakt met de vermogensrendementsheffing van box 3, zoals die indertijd gold. Door die regeling werden mensen belast voor inkomen dat zij in werkelijkheid niet hadden behaald. Het is de bedoeling dat er per 2027 een heffing naar het werkelijk rendement komt. Tot die tijd wordt er in box 3 nog steeds gewerkt met forfaitaire heffingsgrondslagen, maar bestaat er wel een tegenbewijsregeling.
Op grond van die tegenbewijsregeling wordt het werkelijk inkomen belast in plaats van het veronderstelde inkomen als dit werkelijk rendement lager is. Daar moet de belastingplichtige dan wel een beroep op doen. Hiervoor is wetgeving in voorbereiding. Het online formulier waarmee de belastingplichtige een beroep doet op deze tegenbewijsregeling is naar het zich laat aanzien in juli 2025 beschikbaar. Tot die tijd worden belastingplichtigen nog om geduld gevraagd.
Na het Kerstarrest is de houdbaarheid van wel meer forfaits ter discussie gesteld. Zo ook de villataks. Deze uitspraak van Rechtbank Noord-Holland is de eerste uitspraak waarin de rechter aangeeft dat de villataks geen strijd oplevert met het eigendomsrecht van art. 1 EP EVRM. Daarmee is het 1-0 voor de Belastingdienst. Maar hiermee is het pleit nog niet beslecht. Dat is pas het geval als de Hoge Raad zich hierover heeft uitgesproken. De komende jaren zullen dan ook nog wel meer gerechtelijke uitspraken volgen over dit onderwerp.
Hoe het afloopt valt niet met zekerheid te zeggen. De inschatting is dat de villataks standhoudt, mede tegen de achtergrond van de waardeontwikkeling van woningen. Desalniettemin, belastingplichtigen die door de villataks getroffen worden en die de boot niet willen missen – gesteld dat de villataks géén standhoudt – doen er verstandig aan in het aanslagtraject inkomstenbelasting bezwaar te maken tegen de villataks.
Bron: Legal & Tax Nationale Nederlanden
Informatiesoort: Nieuws
Rubriek: Inkomstenbelasting