Liquiditeitsprognose

Het is belangrijk dat uit een boekhouding de juiste managementinformatie komt om een liquiditeitspositie en -prognose te bepalen. Een positieve cash flow is momenteel belangrijker dan winst. Enkel sturen op winst is zelfs gevaarlijk: winst vertegenwoordigt immers geen koopkracht. Winst is feitelijk niet meer dan een boekhoudkundige bundeling van 'afspraken' om een (periodiek) resultaat te bepalen.

Geld daarentegen vertegenwoordigt wel koopkracht: het stelt de onderneming in staat om te handelen en haar positie te verbeteren. Een deugdelijke liquiditeitsprognose in verschillende scenario's is daarmee een nuttig stuurinstrument voor de ondernemer. Het signaleert tijdig krapte in de portefeuille en laat ook zien waar de kwetsbaarheden van de onderneming zitten: achterblijvende marges, oplopende betalingstermijnen van debiteuren en (noodzakelijke) investeringen om de bedrijfsvoering op zijn minst in stand te kunnen houden.

Voor een juist inzicht in uw huidige en toekomstige liquiditeitspositie is het belangrijk dat een ondernemer ervoor zorgt dat:

• de administratie is ingericht om de juiste stuurinformatie eruit te halen;
• de gehele administratie op maandbasis bij is;
• de debiteurenadministratie op weekbasis, maar bij voorkeur op dagbasis bij is;
• de liquiditeitsprognose periodiek geüpdate wordt;
• de gegevens worden vergeleken met die van concurrenten: benchmarken of klankbord met een financiële adviseur.

Financiële armslag vergroten

De liquiditeitsprognose kan aangegeven dat het kredietarrangement bij de bank over een half jaar niet meer voldoet en de ondernemer een verruiming van het krediet nodig heeft. Hij doet er dan verstandig aan om tijdig, binnen een maand en niet over 6 maanden, zijn financiële behoeften met zijn bankier te bespreken. Het is belangrijk dat de ondernemer in dit kader de verwachtingen van zijn bankiers goed weet te managen en voorbereid voor de dag komt.

Daarnaast is het in deze tijden verstandig om in ieder geval de kredietruimte te verhogen om tegenvallers te kunnen opvangen. Zelfs als dit volgens de liquiditeitsprognose niet nodig is.

Naast het verruimen van de kredietruimte zijn er nog een aantal andere acties die een ondernemer kan uitvoeren om zijn financiële armslag te verhogen. Hierbij kan men denken aan:

• beoordeel wekelijks de debiteurenpositie en voorkom dat debiteuren langer dan 90 dagen openstaan;
• start tijdig met de invorderingsmaatregelen om de termijn tussen het versturen van de rekening en het eventueel inschakelen van een incassobureau zo kort mogelijk te houden;
• leg afspraken schriftelijk vast en stel de algemene (betalings)voorwaarden ter hand om oneigenlijke discussie bij niet betalen te voorkomen;
• schort diensten en/of leveringen op tot dat een betalingsregeling getroffen is voor diensten en/of leveringen uit het verleden. Voor nieuwe diensten en/of leveringen gelden vervolgens de normale betalingsregelingen (betalen binnen 30 dagen) weer;
• pas op met vooruitbetalingen: bij faillissement van een leverancier is de ondernemer zijn geld kwijt, maar vindt normaliter geen uitlevering plaats;
• verlaag de voorraad en het gebruikte werkkapitaal;
• beleg overtollige kasmiddelen kortstondig en spreid het risico desgewenst over meerdere Nederlandse financiële instellingen;
• financier langlopende verplichtingen met lang vreemd vermogen en kortlopende verplichtingen met kort vreemd vermogen;
• denk bij nieuwe investeringen eerder aan operational lease om de liquiditeiten binnen de onderneming te houden;
• vraag een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting aan om verliezen van de ene bv over geheel 2020 te kunnen verrekenen met de winsten van de andere bv.
• Verlaag voorlopige aanslagen inkomsten- en vennootschapsbelasting over 2020.
• Vraag uitstel van betaling van de belastingschulden bij de Belastingdienst aan.
• Doe een beroep op de extra fiscale en economische maatregelen van de regering vanwege het coronavirus.

Ziet de ondernemer de betalingstermijnen van bepaalde afnemers ondanks bovenstaande acties toch nog oplopen, dan moet hij goed in beeld krijgen of deze afnemers wel voldoende verdiensten genereren voor de onderneming. Voordat de ondernemer er erg in heeft, is hij zelf bankier geworden voor deze groep cliënten. De ondernemer moet ook afscheid durven te nemen van een cliënt, wanneer betalingstermijnen onaanvaardbare vormen aannemen en hij toch al niet tevreden was over de rentabiliteit op deze afnemer.

Bezittingen veilig stellen en/of veilig houden

Eén bv is geen bv is een bekend adagium. Dit gaat zowel op voor civielrechtelijke als ook fiscale aspecten. In veel ondernemingsstructuren zijn de risicovolle activiteiten afgescheiden van de waardevolle bezittingen. Het vastgoed en duurzame productiemiddelen zitten meestal in een andere bv dan de onderneming. Gaat de bv met de onderneming failliet dan heeft de ondernemer nog altijd zijn bv met de duurzame productiemiddelen.

Aandachtspunt hierbij is dat de twee bv's binnen dezelfde structuur zakelijk met elkaar handelen. Als ze niet zakelijk handelen, kunnen de twee bv's vereenzelvigd worden en trekt de ene bv de andere mee in het faillissement. Een domino-effect binnen een structuur kan dan optreden. Daarnaast moet de ondernemer oppassen met het verstrekken van additionele zekerheden aan zijn bankier. Het heeft vaak een reden gehad dat de ondernemer deze zekerheden nog niet eerder verstrekt had. Mocht het verkeerd gaan, dan bezit hij vermoedelijk niets meer.

Aandachtspunten om bezittingen veilig te stellen of te houden zijn wanneer de ondernemer:

• transacties tussen de verschillende bv's en hemzelf schriftelijk vastlegt;
• maandelijks onderlinge rekening courantverhoudingen afrekent;
• Pandlijsten registreert ook die van de vorderingen tussen de eigen bv’s;
• de structuur laat beoordelen of ze per vandaag nog volstaat. Dit betekent niet per definitie dat er bv's bijkomen, maar meestal dat er binnen de structuur overbodige bv's door middel van een juridische fusie verdwijnen;
• tijdig de melding betalingsonmacht indient bij de Belastingdienst als de ondernemer zijn afdracht loonheffing of omzetbelasting tijdelijk niet kan voldoen. De Belastingdienst weet immers na de ondernemer als eerste dat hij niet betaald heeft, maar door de melding voorkomt de ondernemer hoofdelijke aansprakelijkheid van hemzelf als privépersoon voor de belastingschulden van zijn bv's.

Juiste beleid

In deze bijdrage is een aantal zaken geschetst die kunnen spelen bij ondernemingen in zwaar weer, maar ook ondernemingen die daar vandaan willen blijven. De genoemde mogelijke acties zijn niet per definitie op iedere ondernemer van toepassing of raadzaam om te worden toegepast. Immers, iedere casus is uniek. Ze zijn ook bedoeld om te laten zien hoe een ondernemer zich kan wapenen om de financiële crisis aan hem voorbij te laten gaan.