Op Aswoensdag liepen minister Blok van Wonen en Rijksdienst en de drie fractievoorzitters van D66, CU en SGP zowat in een vrolijke polonaise perscentrum Nieuwspoort binnen. De bewindsman kondigde met veel genoegen het woningmarktakkoord aan. Er was een gezamenlijke overtuiging dat dit de impuls is die Nederland nu nodig heeft. Vervolgens somde de bewindsman alle maatregelen op. Glunderend voegde Pechtold (D66) eraan toe dat dit pakket na 10 jaar van onzekerheid de rust dichterbij kan brengen. Ook Slob (CU) en Van der Staaij (SGP) reageerden enthousiast en deden het voorkomen alsof hier geschiedenis werd geschreven.

Natuurlijk zijn er een aantal positieve maatregelen genomen. Verlaging van de btw op verbouwingen en renovatie van bestaande woningen voor de duur van 1 jaar vanaf 1 maart 2013, zal ongetwijfeld een impuls aan de bouwsector geven. Ook de extra potjes geld voor energiebesparing en startersleningen zijn welkome stimulansen voor de moeizame woningmarkt. Maar wie het akkoord integraal doorleest, zal denken dat de carnavalskater hem of haar nog parten speelt.

Zo hangt de donkere wolk van de verhuurderheffing van 2 mld. euro nog steeds boven de woningbouwcorporaties. De heffing zal wat langzamer opbouwen en komt in 2017 uit op ‘slechts' 1,7 mld. euro, maar uiteindelijk zal de sociale huursector toch echt voor 2 mld. euro aan de lat staan.

Verder wordt de stijging boven de inflatie van de inkomensafhankelijke huren enigszins verlaagd, maar tegelijkertijd maakt het CBS bijvoorbeeld vandaag bekend dat de inflatie in Nederland ongekend hoog is. Huurders zullen ondanks de aanpassing nog steeds een aanzienlijke huurverhoging op hun bord krijgen. Tevens moet het kabinet binnen twee jaar met een alternatief wetsvoorstel komen om de inkomensafhankelijke huurverhoging te vervangen door een systeem met een jaarlijkse huursom. Uh, pardon? Dit akkoord was toch juist voor de rust en zekerheid? "Vertrouwen scheppen en helderheid bieden", predikte Van der Staaij. Niet dus, er zit nog wat in het vat, zo lijkt het. En daarbovenop moet er met Prinsjesdag ook nog een voorstel komen om het woningwaarderingstelsel te vereenvoudigingen. Van rust en zekerheid voor de woningmarkt is dus zeker geen sprake.
 
Wat over de hypotheekrente is opgemerkt, oogt erg cryptisch. Met een hoop lawaai wordt aangekondigd dat een koper naast de per 1 januari 2013 geldende verplicht volledig aflossende annuïtaire hypotheek ook nog een tweede lening kan afsluiten. Deze lening mag maximaal 50% van de waarde van de woning bedragen, maar de rente hierop is fiscaal niet aftrekbaar. De lening kan wel een duur krijgen van 35 jaar. Het lijkt erop of alleen dit laatste punt nieuw is, waarmee het wel een zeer magere tegemoetkoming is.

Voor zover mij bekend kan op grond van de Gedragscode Hypothecaire Financieringen namelijk al worden gekozen voor 50% aflossing en 50% aflossingsvrij, waarbij voor laatstgenoemde sinds 1 januari ook al geen fiscale renteaftrek meer bestaat. Wat is nu eigenlijk echt de impuls voor de starter? Oude wijn in nieuwe zakken doet het sowieso wel goed. Ergens staat ook nog dat de voorgenomen verhoging van de huurtoeslag in het Regeerakkoord gewoon doorgaat, waarvan akte.

Al met al is er een brij aan maatregelen gepresenteerd die eerder doet denken aan een kleurrijke carnavalsoptocht dan aan een samenhangende visie om de woningmarkt nu eens echt uit het slop te trekken. De kosten voor de schatkist zijn gemiddeld iets meer dan 250 mln. euro per jaar, waarvoor overigens nog geen dekking is gevonden op de rijksbegroting. Het is zeker wel gerechtvaardigd om te spreken over een stimulans vanuit de overheid, maar een euforische persconferentie over een woningmarktakkoord is echt teveel van het goede. Daarbij past maar een woord: Alaaf!

Informatiesoort: Column

8