Sommige partijen in de Tweede Kamer vinden dat het dualisme teveel verdwenen is uit de politiek. Kort samengevat komt het er dan op neer dat de Kamer meer macht moet krijgen omdat compleet dichtgetimmerde regeerakkoorden de invloed van het parlement als wetgevende macht teveel beperken. Immers, over wetsvoorstellen waarvan de coalitiepartijen al in het regeerakkoord hebben afgesproken die in te voeren, zal weinig discussie in de Kamer meer mogelijk zijn.
Bij de behandeling van het Belastingplan 2024 kwamen deze partijen goed aan hun trekken. In een zucht en een scheet werd op 26 oktober 2023 de partiële buitenlandse belastingplicht met ingang van 2025 afgeschaft (met een overgangsregeling van een jaar voor bestaande gebruikers van de 30%-regeling) en werd de 30%-regeling voor ingekomen werknemers met ingang van 2024 beperkt tot een 30-20-10% regeling (met overgangsrecht voor alle bestaande gebruikers van de regeling). Een knap staaltje wetgevende macht, waarbij de oproep ‘bezint eer ge begint’ van de staatssecretaris volledig werd genegeerd. Gelukkig hebben we in Nederland ook een Eerste Kamer. Die wist met een list de Tweede Kamer terug te fluiten. Nou ja, we moeten nog afwachten of die list gaat werken natuurlijk.
Het huiswerk dat de Eerste Kamer de staatssecretaris meegaf, houdt in dat hij met een alternatief voorstel moet komen in de Voorjaarsnota dat opgenomen kan worden in het Belastingplan 2025. Omdat de nu aangenomen plannen pas daadwerkelijk impact hebben met ingang van 2025 kunnen die op deze manier nog teruggedraaid of bijgesteld worden. De wens van de Eerste Kamer is dat het alternatief in ieder geval de economie niet schaadt.
De hele gang van zaken is een nieuw voorbeeld van de onzorgvuldige manier waarop er in Nederland wordt omgegaan met de belangen van ingekomen werknemers en hun werkgevers. Het doel van de maatregel is niet behaald (het verlagen van de rente op studieschulden voor de pechgeneratie). Als deze wijziging iets langer doordacht was dan was dat vooraf duidelijk geweest. Het enige resultaat dat nu is bereikt, is schade aan het vestigingsklimaat. Immers, in een paar dagen tijd een ingrijpende wetswijziging doorvoeren past niet bij een betrouwbare overheid. En dan heb ik het nog niet eens over de onzekerheid over wat het Belastingplan 2025 als alternatief zal brengen.
Ik pleit niet voor het volledig terugdraaien van alle aangenomen wijzigingen, maar zorg er als overheid op z’n minst voor dat wijzigingen onderbouwd worden met gedegen onderzoek en regel dan ook volledig overgangsrecht voor bestaande gebruikers. Ik ben benieuwd hoe deze soap in 2024 verder gaat.
De slotaflevering van 2023 eindigde in de Eerste Kamer in ieder geval met een mooie cliffhanger.