Als ik naar de OESO Guidelines for Multinational Corporations kijk, moet wet- en regelgeving naar letter en bedoeling worden nageleefd. Binnen dat raamwerk passen onder meer nieuwe rapportageverplichtingen, negatief labelen van foute agressieve constructies en het wereldwijd veranderen van belastingregels om bedrijven hun belastingen te laten betalen.

Ik zie hierin nog geen moreel appel of reveil. Binnen enkele vormen van zelfregulering (tax principles B-team, 6 VBDO Good Tax Governance principles, Holland Quaestor-richtlijn) zie ik dat evenmin. Christian Aid, Oxfam en Actions Aid roepen wel op tot responsible tax behaviour, wat verder gaat dan een uitleg naar doel en strekking van de wet. Overheersend blijft echter dat bedrijven binnen de wettelijke grenzen vrij zijn om die organisatorische structuren en die voorwaarden van een transactie te kiezen die het meest geschikt lijken om de economische activiteiten uit te oefenen en de belastingdruk te verlichten. Als ik dicht bij de BTW blijf, leidt dit beginsel er zelfs toe dat bij interpretatie- of implementatieverschillen tussen lidstaten belastingvrijdommen ontstaan (HvJ EU C-277/09) mits de handelingen geen fiscale quatsch zijn (vrij naar Arthur Denie).

Natuurlijk moeten EU-lidstaten die mismatches samen wegnemen. Natuurlijk moet de overheid het belastinggeld nuttig besteden aan onder meer verduurzaming om ook op haar manier bij te dragen aan de belastingmoraal en compliance door belastingplichtigen. En natuurlijk moet belastingwetgeving worden vergroend (en vereenvoudigd). Ik kan me echter ook goed voorstellen dat bedrijven en fiscale dienstverleners zich in dit tijdsgewricht natuurlijk ook moreel verplicht voelen en daar ook naar handelen om als minimumstandaard een gemene deler van de verschillende nationale wetgevingen te hanteren, namelijk voor de BTW dat BTW moet worden voldaan over een belaste prestatie.

Belastingadviseurs en bedrijven moeten dus op zoek naar structuren om het juiste bedrag aan belasting te betalen en stoppen met het vinden van structuren om dat bedrag tot een absoluut minimum te beperken. De gemeenschappelijke belangen van behoud van onze aarde en leefomgeving wegen naar mijn mening zwaarder dan de individuele belangen van een belastingplichtige. Aandeelhouders, werknemers en werkgeversorganisaties zouden er goed aan doen ook bij te dragen aan het verheffen van die morele norm tot gemeengoed van verantwoordelijk belasting(advies)gedrag.