Het komt er veelal op neer dat zaken die in de voorgaande 11 maanden geregeld hadden kunnen worden, nu met grote spoed en onder grote druk tot een goed eind moeten komen. Dat geldt zeker voor het pensioen in eigen beheer (PEB). Het is bekend dat sinds 1 april 2017 een PEB kan worden afgekocht of omgezet in een oudedagsverplichting (ODV). Ultimo 2019 eindigt de overgangsregeling. Afkoop of omzetting in een ODV is daarna niet meer mogelijk zonder fiscale sancties. De twijfelaars moeten dus in de komende weken over de brug worden geholpen.

Met alles wat er over het PEB en de ODV is geschreven, is een boekenkast snel gevuld. Desondanks zijn er nog steeds open eindjes. In V-N 2018/38.0 schreef Jeroen Knuist op deze plaats over de vererving van een ODV-aanspraak naar de ex-partner. Hij signaleert een probleem dat nog immer niet is opgelost. Wat is het geval? Als een dga overlijdt, kunnen de ODV-termijnen slechts overgaan op erfgenamen. Indien anderen dan erfgenamen de termijnen ontvangen, wordt de ODV onzuiver, gevolgd door progressieve heffing en revisierente. De Staatssecretaris van Financiën en het Centraal Aanspreekpunt Pensioenen (CAP) gaan steevast ervan uit dat er een langstlevende partner is die als erfgenaam aanspraak maakt op de ODV-termijnen. In de Handreiking van 13 oktober 2017 maakt het CAP duidelijk dat de vererving volgens de wettelijke verdeling geen problemen oplevert. Er blijft sprake van een zuivere ODV. Maar ja, er zijn veel testamenten waarbij de wettelijke verdeling niet van toepassing is. In de Handreiking van 8 mei 2018
verschaft het CAP meer ruimte. Ook de quasi-wettelijke verdeling en de ouderlijke boedelverdeling bieden de ruimte om de ODV-termijnen bijvoorbeeld via een legaat aan iemand te laten toekomen, mits deze ook erfgenaam is.

Maar wat nu als de dga de termijnen aan zijn ex-partner wil (of moet) laten toekomen? Gegeven het feit dat tegenwoordig circa 40% van de huwelijken eindigt in een echtscheiding, en bij dga’s is dit percentage nog hoger, is dit een reële situatie. De ODV-aanspraken legateren aan de ex zonder dat deze erfgenaam is, maakt de ODV onzuiver. Dus moet de ex mede-erfgenaam zijn. Een oplossing die zelden tot een vreugdedans leidt bij de dga. U ziet het voor zich: aan de verdelingstafel van de nalatenschap zitten de ex en de nieuwe partner ‘gezellig’ naast elkaar. En dat alleen maar, omdat de ex de ODV-termijnen moet verkrijgen als erfgenaam. In alle reacties die wij hebben mogen lezen van de staatssecretaris en het CAP, wordt verwezen naar de wet, waarin nu eenmaal staat dat de termijnen moeten toekomen aan een erfgenaam. Het is de hoogste tijd om de zaak eens anders te benaderen en de wet aan te passen. Voeg toe dat termijnen ook mogen worden ontvangen door een legataris en het probleem is van tafel. Aan de ex worden de ODV-termijnen gelegateerd en de nieuwe partner kan erfgenaam zijn. Om dit nog vóór eind december 2019 geregeld te krijgen, is wellicht wat ambitieus. Maar vóór 31 december 2020 zou toch haalbaar moeten zijn.