Staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ziet het al helemaal zitten met zo’n nultarief. In een debat over Leefstijlpreventie gaf hij aan zeer gemotiveerd te zijn om de btw te verlagen naar 0%.

En, zeg nou eerlijk, wie wil dat nou niet? Tweede Kamerlid Heerema (VVD) wil de btw dan ook zo snel mogelijk schrappen. Afbakeningskwesties moeten later maar worden opgelost volgens de VVD-politicus. De toch al geplaagde Belastingdienst moet het maar oplossen. En, zo moeilijk kan het niet zijn, toch? Iedereen weet toch wat groenten en fruit zijn? De gemoederen raken inmiddels verhit. Toon lef en snelheid, zegt PvdA-Kamerlid Mutluer.

Maar, zo denk ik dan, is dit nu wel zo verstandig? Is hier de wens de vader van de gedachte? Het Ministerie van Financiën/de Belastingdienst wijst terecht op bepaalde afbakeningsproblemen. Sommige politici, zoals Kamerlid Omtzigt (Groep Omtzigt), wijzen daar ook op.

Het onderwerp leeft en is veel breder. Niet alleen fiscalisten en politici, maar ook ICT-hoogleraren en bankiers hebben er een mening over. Bankmedewerkers wijzen op een prijselasticiteit van zo’n 0,5-0,6 en kruiselingse prijselasticiteit. Als de btw al door leveranciers wordt teruggegeven aan de consument, is het de vraag waaraan die dat uitgeeft. Aan de hogere gasrekening, vakantie of aan extra fruit?

De OESO, het IMF en andere rapporten/evaluaties over verlaagde btw-tarieven geven een negatief beeld over de effectiviteit van de btw als methode van gedragsbeïnvloeding. En, zo lees ik onder ander in de fiscale bouwstenen over belastingen en gezondheid:

"Voedselgedrag is routinematig gedrag, gekoppeld aan emotie, dat slechts in zeer beperkte mate gestuurd wordt door individuele en bewuste keuzes. Zaken als cultuur, vaardigheden ( .. .) en voedselomgeving (. .. ) zijn hierbij van doorslaggevend belang."

Gelukkig lees ik echter ook dat in het Nationaal Actieplan groenten en fruit na vijf succesvolle jaren is aangetoond dat eenvoudige nudges wel leiden tot meer aankopen van groenten en fruit. Helaas lees ik ook dat dit programma stopt. Commentaren geven aan: "het gaat zo maar de prullenbak in, want er is geen geld meer voor".

Inmiddels overzie ik het al niet meer en zakt mij de moed in de schoenen. Ik mag hopen dat het kabinet niet alleen onderzoekt of een btw-nultarief uitvoerbaar en (beoogd) effectief is, maar nog beter kijkt naar de meest effectieve en goedkoopste manier om de consumptie van groenten en fruit onder de Nederlanders te vergroten. Dan kan de btw mooi zo eenvoudig mogelijk blijven. Ik zou zeggen, begin eens met gratis groenten en fruit op scholen.