Belanghebbende, de heer X, koopt in 2005 grond om er een eigen woning te bouwen. X leent het geld van zijn moeder. Medio 2011 is deze schuld € 619.873. Op 1 september 2011 scheldt de moeder de vordering geheel kwijt. In hetzelfde jaar schenkt zij ook nog € 200.000 contant aan X. In de aangifte schenkbelasting staat vermeld dat de moeder de schenkbelasting zal betalen. De totale (gebruteerde) verkrijging van X is € 1.008.744. Aangezien het verkrijgen door X van ondernemingsvermogen in 2011 vrijwel geheel zou zijn vrijgesteld, beroept X zich op het IVBPR en het EVRM, alsmede het Eerste Protocol bij het EVRM. Rechtbank Noord-Holland stelt X in het ongelijk. X gaat in (sprong)cassatie. Dit is één van de zes proefprocedures. Voor de andere zaken geldt de aanwijzing van ‘massaal bezwaar' (art. 25a AWR) conform het Besluit van 23 oktober 2012, nr. BLKB2012/1665M.
Advocaat-Generaal IJzerman is van mening dat de faciliteit in strijd is met het internationaal verankerde gelijkheidsbeginsel en discriminatieverbod voor zover de vrijstellingen hoger zijn dan 75% van het ondernemingsvermogen. De A-G meent dat de (voorwaardelijke) vrijstelling van 75%, die gold in 2007, 2008 en 2009, nog niet ‘manifestly without reasonable foundation' was, maar de onderhavige (voorwaardelijke) vrijstelling van 100% en 83% is dat volgens hem wel. Vanaf 2010 is de vrijstelling namelijk 100% voor het eerste € 1 miljoen (2011: € 1.006.000) en 83% voor het meerdere. De wetgever moet een vrijstelling draagkrachtig motiveren op straffe van schending van internationale discriminatieverboden. De huidige faciliteit is ingevoerd en uitgebreid zonder dat daaraan degelijk financieel onderzoek ten grondslag heeft gelegen. Organisaties uit het bedrijfsleven hebben er gewoon jarenlang voor gelobbyd. De A-G stelt daarom voor om aan X rechtsherstel te verlenen door zijn verkrijging deels vrij te stellen en wel 25% van de eerste € 1.006.000 en (83% - 75%=) 8% van het meerdere. De aldus resterende heffing is een ordelijke heffing die niet is te vergelijken met enige vorm van ordeloze onteigening. Er is dus voor het overige geen strijd met art. 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM. De A-G concludeert tot gegrondverklaring van het beroep van X.
Wetsartikelen:
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten 26
Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden 14
Informatiesoort: VN Vandaag
Rubriek: Bronbelasting, Europees belastingrecht, Schenk- en erfbelasting
Instantie: Hoge Raad (Advocaat-Generaal)
Editie: 4 oktober