A-G Niessen is van mening dat de term uiterste wilsbeschikking een eenzijdige rechtshandeling is waarbij de erflater een beschikking maakt die pas werkt na zijn overlijden. De vrijstelling is dus niet van toepassing op dit vruchtgebruik.
X heeft de Franse nationaliteit en woont tot en met 2016 in Nederland. In 2011 krijgt zij van haar ouders de blote eigendom van een woning in Frankrijk onder voorbehoud van een levenslang vruchtgebruik ('donation entre vifs à titre de partage anticipé'). Op dat moment is de waarde van de blote eigendom € 200.000. Haar vader overlijdt in 2012. Haar moeder leeft in 2016 nog. Voor de jaren 2013 tot en met 2016 is in geschil of de blote eigendom deel uitmaakt van de rendementsgrondslag in box 3. Volgens X is het vruchtgebruik naar Frans recht een vervroegde erfdeling en valt het dus onder de wettelijke uitzondering (vruchtgebruik door overlijden van een ouder). Hof Den Haag stelt X in het ongelijk, omdat het vruchtgebruik door schenking is ontstaan. X gaat in cassatie.
Advocaat-Generaal Niessen is van mening dat de term uiterste wilsbeschikking een eenzijdige rechtshandeling is waarbij de erflater een beschikking maakt die pas werkt na zijn overlijden. Ook de parlementaire geschiedenis pleit voor deze uitleg door te refereren aan een verdeling van de nalatenschap die plaatsvindt op grond van een testament, aan een vruchtgebruik dat is gevestigd bij testament of aan voorbeelden van testamentaire bepalingen, zoals een (keuze)legaat of een partiële verdeling van de nalatenschap. De term buitenlands wettelijk erfrecht ziet volgens de A-G slechts op gevallen waarbij het vruchtgebruik direct uit de buitenlandse erfwet ontstaat, dus van rechtswege zonder een uiterste wilsbeschikking. De A-G concludeert ook voor het overige tot ongegrondverklaring van het beroep van X.
Wetsartikelen:
Wet inkomstenbelasting 2001 5.4
Informatiesoort: VN Vandaag
Rubriek: Inkomstenbelasting, Schenk- en erfbelasting, Fiscaal bestuurs(proces)recht
Instantie: Hoge Raad (Advocaat-Generaal)
Editie: 14 juni