Een uitzondering die een regel bevestigt, heeft betrekking op gevallen waarbij wordt afgeweken van een regel ten gevolge van een bijzondere of uitzonderlijke situatie. De achtergrond van de bedrijfsopvolgingsregeling (‘BOR') is gelegen in zo'n uitzonderlijke situatie: de vererving of de schenking van bedrijfsvermogen. Met de BOR beoogt de wetgever de activiteiten van de ondernemer onbelemmerd voort te kunnen laten zetten en zo een bijdrage te leveren aan de continuïteit van familieondernemingen. Het doel moge duidelijk zijn. Het is echter de vraag of de BOR-regels ook daadwerkelijk dat doel treffen.
Gedragslijn, richtsnoer en regelmaat zijn in het woordenboek synoniemen voor het woord ‘regel'. Deze woorden zijn jammer genoeg niet kenmerkend voor de BOR. De regeling is een bonte verzameling van wetteksten in de inkomstenbelasting, successiewet en invorderingswet, aangevuld met diverse uitvoeringsregelingen. Tijdens het wetgevingsproces heeft de staatssecretaris continu aangegeven alleen de reële bedrijfsopvolgingen te faciliteren. Maar hoe? Dat werd overgelaten aan de praktijk en de rechter. Al snel na de invoering van de BOR bleek dat de praktijk nauwelijks uit de voeten kon met de geformuleerde regelgeving en de beperkte uitleg. De Belastingdienst paste de BOR over het algemeen summier toe en de belastingplichtigen (geholpen door hun adviseurs) zagen juist in de BOR veel voer voor discussie. Het gevolg? Veel onduidelijke besluiten, feitelijke jurisprudentie en verzoeken tot hardheidsclausulebeleid of toelichtende beleidsbesluiten om de werking van de BOR helder te krijgen.
Daarnaast werd de BOR door al die onzekerheid slechts mondjesmaat gebruikt voor de gerichte planning van bedrijfsoverdrachten. De vrijstelling was vooral ‘mooi meegenomen'.
En net in het jaar waarin de praktijk het idee krijgt dat we de werking van de kaders van de BOR helder hebben en de jurisprudentie houvast geeft (de BOR is voor overgang ondernemingsver- mogen een actief vastgoed), schrijft staatssecretaris Wiebes dat hij wil bezien of volstaan kan worden met een lager vrijstellingspercentage of met een betalingsregeling. Weg helderheid!
Gelukkig is een stormvloed van kritiek losgebarsten. Maatschappelijke en politieke organisaties waren zowel over de timing als de inhoud van de maatregel niet te spreken. Het MKB heeft juist de afgelopen jaren flinke financiële klappen opgelopen en als gevolg van de recessie zijn de financiële reserves flink uitgeput. Menig familiebedrijf heeft een beroep moeten doen op het familiekapitaal voor een extra kapitaalinjectie. De gegevens van de Belastingdienst kunnen niet maatgevend zijn voor de huidige tijd. Op 1 mei laat het Ministerie van Financiën dan ook via de pers weten niet voornemens te zijn de regeling deze kabinetsperiode nog aan te passen, maar pas daarna.
Die reactie was net op tijd. De BOR was anders zelfs een ‘‘Buitengewoon Onbetrouwbare Regeling'' geworden. Als belastingplichtige kun je er dan echt geen rekening meer mee houden voor een bedrijfsoverdracht en de BOR zou alleen nog voor noodgevallen kunnen worden gebruikt. Dat kan nooit de bedoeling geweest zijn van de wetgever. Daarom een oproep aan alle betrokkenen: laat een dergelijke actie een eenmalige uitzondering zijn en laat de nieuwe BOR-wetgeving duidelijk en doeltreffend zijn, passend bij de huidige tijd en duurzaam! Dan weten we allemaal waar we aan toe zijn. Daar zijn het MKB en het familiebedrijf echt bij gebaat!
Informatiesoort: Uitvergroot
Rubriek: Schenk- en erfbelasting
14