Sylvester Schenk vraagt zich af of de verkiezingsprogramma's van de linkse partijen iets bevatten op het gebied van de agrofiscaliteit.
Volgens het CBS telde Nederland in 2016 55.360 agrarische bedrijven. Voor de goede orde: in 2000 waren dat er nog 97.390. Het huidige aantal bedrijven ligt daarmee lager dan de kiesdeler (het aantal stemmen dat nodig is om één Kamerzetel te krijgen), want die bedroeg bij de verkiezingen van 2012 62.829. Nu volgen er in het spoor van het bedrijfshoofd natuurlijk de nodige gezins- en familieleden, maar dat direct betrokkenen samen goed zijn voor veel meer dan drie of vier zetels betwijfel ik toch. Het is dan ook niet zo vreemd dat de verkiezingsprogramma's van de diverse politieke partijen betrekkelijk weinig aandacht hebben voor de sector, anders dan aandacht voor voedsel en voedselveiligheid, voor milieu en duurzaamheid en voor dieren en hun rechten. Een overzicht , te beginnen op ‘links'.
De meeste partijen aan de linkerzijde van het politieke spectrum gunnen de boer een ‘eerlijke prijs' voor zijn producten (SP en Partij voor de Dieren) of beloven dat boeren die hun bedrijf ‘verduurzamen en milieuvriendelijk maken' beloond worden (Groen Links). Maar bij dit alles lijkt de zorg dat ‘kippen moeten kunnen fladderen, varkens moeten kunnen wroeten en koeien horen in de wei' (pag. 53 verkiezingsprogramma Groen Links) groter dan de zorg voor de boer en tuinder zelve. Ook van wat er van de hiervoor genoemde partijen allemaal moet gaan verdwijnen zou je het als ondernemer in de land- en tuinbouw Spaans benauwd krijgen, zeker als de compensatie en bijbehorende fiscale randvoorwaarden vooral goedkoop moeten zijn. De pelsdierhouders begrijpen wat ik bedoel. Ook hier bestaat blijkbaar het fenomeen van de kiloknaller.
Specifieke fiscale bepalingen voor de sector zijn dun gezaaid. Uiteraard kan ook de agrosector meeliften op algemene maatregelen, zoals op die van de SP die een hogere kleinschaligheidsinvesteringsaftrek voorstelt voor kleinere bedrijven. De Partij voor de Dieren bepleit de invoering van het hoge btw-tarief voor producten die gepaard gaan met milieuschade en dierenleed, zoals vlees, zuivel en eieren. Opkoopregelingen voor deze producten moeten verdwijnen. Daartegenover zou er een vrijstelling moeten komen voor duurzame producten, zoals biologische groenten en fruit. Ook bepleit deze partij een open-ruimteheffing, te heffen als eerder onbebouwde terreinen worden bebouwd.
Energie als lonende neventak? Mestvergisters zijn volgens de PvdD geen duurzame energiebron en voor biobrandstoffen zouden er duurzaamheidscriteria moeten komen. Zonder zo'n criterium mag er geen import plaatsvinden. Misschien biedt dat kansen voor Gronings koolzaad. Ook GL bepleit de invoering van een openruimteheffing. SP en GL hebben ook wat maatregelen in petto om boeren meer marktkracht te geven en hun een groen neveninkomen te laten verdienen. Wat de branche hier zelf van vindt weet ik niet, maar ik heb er zo m'n twijfels over. Een recente uitspraak van de nieuwe voorzitter van LTO Nederland Marc Calon is in ieder geval weinig hoopgevend: ‘ …met je klompen tegen een hek aan hangen om weidevogels te tellen, is ook geen verdienmodel'. Verder zijn de fiscale plannen van de PvdD en GL vergelijkbaar.
De PvdA beperkt zich – daar waar het gaat om de agrarische sector – tot de mededeling dat de investeringen die wij willen doen in innovatie en circulaire economie ook gelden voor de landbouw. Ook hier de opmerking dat boeren een rol krijgen bij het creëren van natuur, al dan niet in het kader van de transitie naar een duurzame landbouw.
De conclusie mag zijn dat de verkiezingsprogramma's van de linkse partijen op het gebied van de agrofiscaliteit elkaar weinig ontlopen. Misschien is belangrijker wat er niet staat. Over specifieke of in ieder geval belangrijke agro-fiscale vrijstellingen (landbouwvrijstelling, landbouwregeling, cultuurgrondvrijstelling en - vooruit - de BOF) geen woord. Kon Michiel Spanjers in september 2012 op TaxLive nog schrijven (‘Fiscaal verstoppertje') dat PvdA, SP en D66 de landbouwvrijstelling wilden schrappen (ingeboekte opbrengst) 300 miljoen euro, ik ben er dit keer niets over tegengekomen. Ook eerdere plannen van GL om de landbouwvrijstelling te beperken tot biologische grond ontbraken dit keer in ‘Tijd voor verandering'. Een enkeling wil erfenissen zwaarder belasten, wat nut en noodzaak van de BOF natuurlijk alleen maar groter maakt. Maar afschaffen of versoberen van die voor de sector essentiële faciliteit? Geen woord.
Maar wat niet is kan natuurlijk nog komen in het Kabinet Klaver 1 met Thieme als de trotse minister van het herrezen departement van Landbouw, Visserij en Dierenwelzijn.
Sylvester heeft drie andere Agro-columns gepubliceerd over de verkiezingen:
6
