Parlementair: de Haagse rubriek van Weekblad fiscaal recht
In Weekblad fiscaal recht doet onze Haagse correspondent en politiek analist Djoeke Altena wekelijks verslag van gebeurtenissen in het parlement die de fiscaliteit raken. Hieronder vindt u zijn wekelijkse bijdragen.
De Eerste Kamer is kritisch over de politieke afspraak van de coalitie- en confessionele partijen om de voorgestelde btw-verhoging op sport, media, boeken en cultuur te schrappen.
De Tweede Kamer is verdeeld over de wijze waarop het kabinet omgaat met “fossiele subsidies”.
Tijdens een commissiedebat over fiscale en financiële voordelen voor fossiele bedrijven riepen de woordvoerders vanuit de oppositiepartijen én coalitiepartij NSC het kabinet op om ambitieuzer te zijn en meer te doen om deze “fossiele subsidies” af te bouwen.
Belastingplichtigen weten niet goed wat de arresten van de Hoge Raad over box 3 betekenen voor hun persoonlijke situatie. Daardoor gaan zij uit van verkeerde veronderstellingen over de benodigde vervolgacties en de informatie die de Belastingdienst ter beschikking heeft. Dit blijkt uit het eerste onderzoek naar de verwachtingen en behoeften vanuit belastingplichtigen met vermogen over het hersteltraject in box 3.
De Tweede Kamer heeft ingestemd met het voorstel van het kabinet om de salderingsregeling per 2027 in één keer af te schaffen. Het wetsvoorstel werd daarbij door de Kamerleden op een aantal punten gewijzigd om consumenten beter te beschermen tegen energieleveranciers.
Het kabinet én de coalitiepartijen wijzigen hun fiscale plannen om te voorkomen dat de Tweede en Eerste Kamer tegen het hele pakket Belastingplan 2025 stemmen.
Het plotselinge vertrek van Idsinga (NSC) als Staatssecretaris voor Fiscaliteit en Belastingdienst tekent de moeizame verhoudingen tussen de coalitiegenoten in het kabinet en roept vragen op over de haalbaarheid van sommige voorstellen in het Belastingplan.
In de afgelopen maanden heeft een brede coalitie van goede doelen, kerkelijke organisaties en een aantal (familie) bedrijven ervoor gezorgd dat het kabinet de voorgenomen versobering van de giftenaftrek in de inkomstenbelasting heeft teruggedraaid. Daarbij hebben vooral de confessionele politieke partijen een sleutelrol gespeeld.
Het parlement is bijzonder kritisch op de keuze van kabinet Schoof om alle fiscale plannen zoveel mogelijk in het Belastingplan op te nemen.
De Tweede Kamer wacht niet op het kabinet en neemt zelf het initiatief om de rechten van de belastingbetalers en toeslagenontvangers beter te beschermen.
Minister-president Schoof worstelt met de wens van een groot deel van de Tweede Kamer om de fiscale vrijstellingen van het Koninklijk Huis af te schaffen.
Het is de oppositiepartijen niet gelukt om de coalitiepartijen te verleiden om hun financiële en fiscale plannen te wijzigen.
De Tweede Kamer wil dat de fiscale rechtshulp voor belastingbetalers en toeslaggerechtigden echte doorzettingsmacht krijgt, maar worstelt nog met de invulling hiervan.
De oppositiepartijen in de Tweede Kamer waren grotendeels eensgezind tijdens de chaotische Algemene Politieke Beschouwingen 2024.
De Tweede Kamer wil dat er meer vaart gemaakt wordt met het vereenvoudigen en moderniseren van het belastingstelsel. Dat werd duidelijk in het eerste fiscale commissiedebat met de nieuwe staatssecretaris over het bouwstenenrapport ‘Belastingen in maatschappelijk perspectief’ van afgelopen februari.
De Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) blijft voor problemen zorgen bij zowel opdrachtgevers, opdrachtnemers als politici. Dit werd afgelopen week nogmaals duidelijk tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over de vraag of het verantwoord is om deze wet vanaf 2025 te gaan handhaven.
De nieuwe Staatssecretaris voor Fiscaliteit en Belastingdienst zal grote schoenen moeten vullen. Het is de vorige staatssecretaris Van Rij (CDA) gelukt om onderwerpen te agenderen en dossiers in gang te zetten, waar dat anderen niet is gelukt.
In het eerste debat met het nieuwe kabinet werd nogmaals duidelijk dat het een enorme klus is om deze coalitie bij elkaar te houden. Het debat over de regeringsverklaring ontaardde vrij snel in een verbaal moddergevecht, waarbij (eerdere) uitspraken van de PVV-ministers en het (gestelde gebrek aan) gezag van minister-president Schoof centraal stonden.
De ICT-capaciteit bij de Belastingdienst beperkt ook de komende jaren de mogelijkheid om fiscale ambities te realiseren. Dit werd afgelopen week nogmaals benadrukt tijdens een briefing voor de vaste Kamercommissie Financiën in de Tweede Kamer.
De differentiatie in de verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken, ook wel de suikertaks genoemd, lijkt een potentiële fiscale splijtzwam te vormen voor het nieuwe kabinet.
De oprichting van een laagdrempelige, onafhankelijke fiscale rechtshulp voor belastingplichtigen en toeslaggerechtigden is verworden tot een ordinaire Haagse stammenstrijd. Het gaat daarbij niet over de belangen van de belastingbetaler, maar over wie (extra) taken, bevoegdheden en budgetten krijgt.
Afgelopen week werden de formerende partijen geconfronteerd met twee fiscale tegenvallers. In het debat over de Voorjaarsnota 2024 kondigden de christelijke partijen aan het Belastingplan niet te kunnen steunen indien het kabinet daarin de giftenaftrek versobert. Dit betekent mogelijk dat er geen ‘rechtse meerderheid’ in de Eerste Kamer is voor de plannen van de coalitie.
Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer met minister-president Rutte en de Minister van Financiën Van Weyenberg over de financiële verantwoording betreffende het jaar 2023.
Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer plenair over het hoofdlijnenakkoord van de PVV, VVD, NSC en BBB. De oppositie plaatste vooral grote vraagtekens bij de financiële plannen, die in hun ogen te optimistisch zijn ingeschat of ontoereikend zullen zijn.
Afgelopen week presenteerden de PVV, VVD, NSC en BBB hun gezamenlijke hoofdlijnenakkoord, op basis waarvan het nieuwe kabinet zijn beleid verder zal vormgeven. Dit akkoord plaatst vooral de politieke piketpaaltjes voor de belangrijkste onderwerpen.
Eind april heeft het kabinet het Nationaal Hervormingsprogramma (HNP) 2024 naar de Tweede Kamer gestuurd. Dit is een rapportage over de voortgang in implementatie van de hervormingen en investeringen die Nederland moet doen in het kader van de Europese afstemming van beleid en budgetten.
In het box 3-dossier lijkt er op dit moment een nieuw politiek pijnpunt te ontstaan. Spaarders die niet individueel en tijdig bezwaar maken tegen hun definitieve belastingaanslag 2023 dreigen, net als de niet-bezwaarmakers over de jaren 2017-2020, niet in aanmerking te komen voor mogelijk rechtsherstel voor de te veel betaalde belasting in box 3. De oorzaak hiervoor is tweeledig.
Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer over de parlementaire enquête Fraudebeleid en Dienstverlening. In dit plenaire debat spraken de woordvoerders Toeslagen met de Kamerleden die deel uitmaakten van de enquêtecommissie over hun rapport ‘Blind voor mens en recht’ dat afgelopen februari werd gepresenteerd.
Afgelopen week debatteerden de fiscale woordvoerders in de Tweede Kamer met staatssecretaris Van Rij over box 3. Het was de bedoeling om tijdens dit debat te spreken over de reacties op de internetconsultatie over het wetsvoorstel werkelijk rendement box 3.
Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer over een initiatiefwetsvoorstel dat Maatoug (GL-PvdA) in 2022 indiende om een aantal fiscale regelingen af te schaffen en een progressief tarief in box 2 in te voeren. Het debat focuste zich vooral op de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), omdat het kabinet de meeste plannen uit het initiatiefwetsvoorstel al heeft gerealiseerd.
Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer zowel over de internationale fiscaliteit als over het extra belasten van ‘extreem rijke particulieren’. In beide debatten stonden verdergaande internationale afspraken over internationale minimumbelastingen centraal.
Afgelopen week organiseerde de vaste Kamercommissie Financiën in de Tweede Kamer een rondetafelgesprek over de economische vooruitzichten en het begrotingsbeleid. Daarbij hadden de Kamerleden zes economen vanuit verschillende financiële instituten uitgenodigd.
Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer voor het eerst sinds de verkiezingen over de hersteloperatie kinderopvangtoeslagen. Daarbij werd duidelijk dat de nieuwe woordvoerders in de Kamer worstelen met dit ingewikkelde dossier.
Afgelopen week besteedde de Tweede Kamer in maar liefst drie debatten uitgebreid aandacht aan het vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven. De aanleiding voor deze politieke aandacht was een drietal recente nieuwsberichten over het mogelijke vertrek van (delen van) bedrijven uit Nederland.
Op 6 april 2024 willen klimaatactivisten opnieuw de A12 in Den Haag blokkeren om te protesteren tegen ‘fossiele subsidies’. Daarmee willen ze twee signalen afgeven richting de politiek. Allereerst dat het demissionaire kabinet meer moet doen om de fiscale en financiële voordelen voor fossiele bedrijven zo snel mogelijk af te schaffen.
Op 26 februari 2024 presenteerde de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening haar rapport ‘Blind voor mens en recht’. Dit rapport is het resultaat van twee jaar onderzoek naar ‘waarom’ het toeslagenschandaal heeft kunnen gebeuren.
Op 12 februari 2024 stuurde staatssecretaris Van Rij het rapport ‘Belastingen in maatschappelijk perspectief, bouwstenen voor een beter en eenvoudiger belastingstelsel’ naar de Eerste en Tweede Kamer. Dit omvangrijke rapport beschrijft de belangrijkste knelpunten en uitdagingen ten aanzien van het belastingstelsel én stelt verschillende oplossingsrichtingen voor.
Afgelopen week debatteerde de vaste Kamercommissie Financiën in de Tweede Kamer voor het eerst sinds de verkiezingen met staatssecretaris Van Rij over de Belastingdienst en fiscale onderwerpen.
Afgelopen week debatteerde de Eerste Kamer plenair met demissionair minister Jetten (Klimaat en Energie) over de afbouw salderingsregeling voor kleinverbruikers. In de media was er voorafgaand aan het debat veel aandacht voor het gebrek aan politieke steun in de Eerste Kamer om deze regeling af te schaffen.
Afgelopen week nam de vaste Kamercommissie Financiën in de Tweede Kamer een handvest voor de rechten van belastingbetalers en een petitie met de oproep “werk te maken van de rechtsbescherming van belastingbetalers en toeslaggerechtigden” in ontvangst.
Afgelopen week informeerde staatssecretaris Van Rij de Tweede Kamer schriftelijk over de ontwikkelingen ten aanzien van het wetsvoorstel werkelijk rendement box 3.
Afgelopen week debatteerde de Tweede Kamer plenair met demissionair minister-president Rutte over de begroting Algemene Zaken en de begrotingsstaten van (het kabinet van) de Koning.
In de laatste week voor het kerstreces stuurde minister Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), mede namens staatssecretaris Van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst), de evaluatie van de innovatiebox naar de Tweede Kamer.
Eind december, in de laatste parlementaire week voor het Kerstreces, vergaderde de commissie Financiën in de Tweede Kamer voor het eerst in haar nieuwe samenstelling. Deze allereerste procedurevergadering na de verkiezingen was om drie redenen interessant.
Eind december, in de laatste parlementaire week voor het Kerstreces, stemde de Eerste Kamer over het pakket Belastingplan 2024 en de ingediende moties.
Over Djoeke Altena
Mr. drs. Djoeke Altena schrijft als columnist en politiek analist voor het Weekblad Fiscaal Recht. Sinds 2022 is hij auteur van de wekelijkse rubriek
Parlementair over politieke en beleidsmatige ontwikkelingen op fiscaal gebied.
Djoeke is een public affairs expert met jarenlange ervaring op het gebied van politiek, beleid en lobby. Op dit moment is hij public affairs manager bij Neste. Eerder was hij o.a. hoofd beleid en strategie bij ONL en senior adviseur public affairs voor de Economic Board Zuid-Holland. Djoeke heeft rechten en politieke geschiedenis gestudeerd aan de Radboud Universiteit Nijmegen en Europees recht aan de University of Helsinki.